Η ΕΙΔΗΣΗ
Ακολουθούν συνοπτικά σχόλια πάνω σε μερικά από τα ζητήματα που θίγονται στην ενότητα Θέματα για συζήτηση και έκφραση-έκθεση σχετικά με την πληροφόρηση, τη δημοσιογραφία, τον Τύπο (σελ. 26-30 του σχολικού βιβλίου)
Παραπληροφόρηση: η (σκόπιμη) διάδοση, διοχέτευση ψευδών πληροφοριών με
στόχο ή με αποτέλεσμα την παραπλάνηση, τη σύγχυση του αποδέκτη. [Λεξικό Κοινής
Νεοελληνικής]
Πηγές
παραπληροφόρησης (παράγοντες)
|
Συνέπειες
|
1.
Κυβέρνηση, κόμματα, συνδικαλιστικοί φορείς
|
Η κυβερνητική εξουσία:
- παρουσιάζει τα γεγονότα
όπως τη συμφέρει, αποκρύπτοντας ή υποβαθμίζοντας αρνητικές πτυχές της
πολιτικής της, όπως αστοχίες,
αποτυχίες, παραλείψεις, ανικανότητα στελεχών, σκάνδαλα, κατασπατάληση
δημόσιου χρήματος κλπ.
- επηρεάζει προς όφελός της
την κοινή γνώμη.
Τα αντιπολιτευόμενα κόμματα
ή άλλες πολιτικές οργανώσεις παραπληροφορώντας επιδιώκουν να αμαυρώσουν το
κυβερνητικό έργο με στόχους ψηφοθηρικούς.
|
2. ΜΜΕ
|
Παραπληροφορούν γιατί:
Α. διαπλέκονται με πολιτικά
συμφέροντα:
- διαστρεβλώνουν την
αλήθεια προβάλλοντας επιλεκτικά ή αποσπασματικά τις πληροφορίες.
- δημιουργούν ψευδή εικόνα
της εσωτερικής ή διεθνούς κατάστασης, με αποτέλεσμα ο πολίτης να μην μπορεί
να κατανοήσει και να ερμηνεύσει σωστά τις εξελίξεις.
- γίνονται όργανα
κομματικής προπαγάνδας.
Β. ανταγωνίζονται άλλα ΜΜΕ
με στόχους:
- να προβάλλουν εντυπωσιακές
ειδήσεις με στόχο την υψηλή τηλεθέαση, την ακροαματικότητα, την αναγνωσιμότητα.
- τα υψηλά κέρδη από τις
διαφημίσεις που θα εξασφαλίσουν.
|
3.
Οικονομικοί κύκλοι (οργανισμοί, συντεχνίες, εταιρείες)
|
Αποκρύπτουν μέσω των
εκπροσώπων τους ή των ΜΜΕ που επηρεάζουν:
- ειδήσεις που θίγουν τις
οικονομικές τους δραστηριότητες (π.χ. αντί να επενδύουν τα κέρδη τους στη
χώρα, τα επενδύουν στο εξωτερικό).
- τυχόν ατασθαλίες και
παράνομες δραστηριότητες.
- την διαπλοκή τους με
πολιτικούς κύκλους.
Επίσης, συχνά ενθαρρύνουν
την καταναλωτική υστερία και εξυπηρετούν συμφέροντα υπερπροβάλλοντας
οικονομικές συγκυρίες (π.χ. εκπτώσεις ή πιθανή κατάρρευση μιας τράπεζας) ή
πολιτικά θέματα (π.χ. φημολογία για ένταση με εχθρικές χώρες).
|
Γιατί ο κόσμος συχνά παρασύρεται;
-
είναι εύπιστος ή/και αδιάφορος.
-
δεν ενημερώνεται από αξιόπιστες πηγές.
-
δείχνει τυφλή εμπιστοσύνη στον πολιτικό χώρο που στηρίζει.
-
δεν διασταυρώνει τις πληροφορίες.
Επομένως, ο πολίτης οφείλει να ακούει με ψυχραιμία και
να ενημερώνεται από ποικίλες πηγές. Σήμερα λόγω του πλήθους των εντύπων και,
φυσικά, του διαδικτύου αυτό είναι πιο εύκολο, αλλά και πιο χρονοβόρο.
❧
Ο ρόλος του δημοσιογράφου
Μερικές από τις υποχρεώσεις του είναι να:
(α)
καλύπτει πραγματικά γεγονότα και να αποφεύγει προσπάθειες εντυπωσιασμού.
(β)
μεταδίδει τις ειδήσεις αντικειμενικά, χωρίς να μπλέκει την είδηση με τα σχόλια.
(γ)
μη χρηματίζεται, για να εξυπηρετεί οικονομικά ή πολιτικά συμφέροντα.
(δ)
φροντίζει για την προβολή όλων των απόψεων (σφαιρική ενημέρωση).
(ε)
μην προσβάλλει τα ατομικά δικαιώματα και να μην παρεμβαίνει στην προσωπική ζωή
των άλλων.
(στ)
ελέγχει τις αυθαιρεσίες της εξουσίας.
❧
Τύπος και δημοκρατία
Μπορεί να στηρίξει τη δημοκρατία, αλλά και να τη
συντρίψει. Σε ένα δημοκρατικό καθεστώς ο τύπος οφείλει να:
(α)
προσφέρει αναλυτική και σφαιρική πληροφόρηση (πλουραλισμός, πολυφωνία) γύρω από
τα πολιτικά και κοινωνικά θέματα, αποφεύγοντας τον κιτρινισμό [1].
(β)
καταγγέλλει τις παρανομίες και τις αυθαιρεσίες κάποιων πολιτικών, δικαστικών,
διωκτικών αρχών και οικονομικών παραγόντων, παραμένοντας ανεξάρτητος από
οικονομικά και πολιτικά συμφέροντα.
(γ)
προβάλλει και την άποψη της μειοψηφίας.
(δ)
μεταδίδει τις αντιδράσεις της κοινής γνώμης και δίνει την ευκαιρία στους
πολίτες να εκφράσουν τις απόψεις τους.
(ε)
στηρίζει και καλλιεργεί την κριτική στάση απέναντι στα γεγονότα.
(στ)
υπερασπίζεται τα ανθρώπινα δικαιώματα.
[1] κιτρινισμός: σκόπιμη
υποβάθμιση της δημοσιογραφίας με τη δημοσίευση, κατά τρόπο ωμό και προκλητικό,
σκανδαλοθηρικών θεμάτων, παραποιημένων ειδήσεων κτλ., με κίνητρα κυρίως
κερδοσκοπικά αλλά και πολιτικά. [Λεξικό Κοινής
Νεοελληνικής]
Θέλω κι άλλο!
«Πρέπει να σου πω Σταυρούλα»: η γλώσσα των τηλεοπτικών ειδήσεων (άρθρο του φιλόλογου Νίκου Νταή στο ιστολόγιο του Νίκου Σαραντάκου).
❦
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου