Η ελληνική αρχαιότητα και η σχέση της με σύγχρονα πολιτικά φαινόμενα (διάλεξη του Άγγελου Χανιώτη)

Στην ομιλία αυτή, που δόθηκε στις 8 Μαΐου 2018, ο καθηγητής Άγγελος Χανιώτης αναφέρεται στην επικαιρότητα και στη χρησιμότητα των κλασικών και ιδίως των ιστορικών σπουδών, ενώ στη συνέχεια κάνει παραλληλισμούς μεταξύ αρχαίων και σύγχρονων κοινωνικών καταστάσεων με βάση φαινόμενα όπως η οικονομική κρίση και η αντιμετώπισή της, η διαμόρφωση της ιστορικής μνήμης, η θεατρικότητα στον δημόσιο βίο, οι σχέσεις πολιτικών και πολιτών και ο σχηματισμός της ταυτότητας. 

Απομαγνητοφώνησα το μεγαλύτερο τμήμα της ομιλίας, στο οποίο φαίνονται οι βασικές ιδέες και η σχετική τεκμηρίωση, παραλείποντας μονάχα μερικά επιπλέον παραδείγματα και σχόλια που κάνει ο Χανιώτης. Μέσα σε αγκύλες βάζω μερικές επεξηγήσεις. Σε κάποιους ιστορικούς όρους δίνω συνδέσμους για περισσότερες πληροφορίες.

Η νεοελληνική ποίηση στον 20ό αιώνα: ομιλία του Ντ. Χριστιανόπουλου

Στη συγκεκριμένη ομιλία ο θεσσαλονικιός ποιητής και κριτικός Ντίνος Χριστιανόπουλος κάνει μια σύντομη επισκόπηση της νεοελληνικής ποίησης του 20ου αιώνα. Αναφέρεται στα σημαντικότερα ποιητικά ρεύματα, τους κυριότερους εκπροσώπους καθώς και στα βασικότερα προβλήματα που αντιμετώπισαν. Η ομιλία δεν είναι πρόσφατη: πραγματοποιήθηκε τον Μάιο του 2000 στην Πάτρα. Σε αυτήν τη διεύθυνση μπορείτε να δείτε το βίντεο στο YouTube.

Επειδή η ομιλία είναι μεγάλη (πάνω από μιάμιση ώρα) και επειδή πιστεύω ότι αξίζει τον κόπο να έχει υπόψη του ο ενδιαφερόμενος την οπτική του Χριστιανόπουλου, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι θεωρώ πλήρη και απολύτως αντικειμενική την ανάλυσή του, απομαγνητοφώνησα το βασικά σημεία της ομιλίας για τους βιαστικούς. Νομίζω όμως ότι είναι καλύτερο να απολαύσει κανείς την ομιλία στο βίντεο -ο Χριστιανόπουλος έχει έναν εντελώς ιδιαίτερο τρόπο να μιλά για πράγματα που τον απασχολούν. Τόνισα τους κύριους άξονες, ενώ σε αγκύλες πρόσθεσα μερικά επεξηγηματικά σχόλια.

Τιβέριος Μιχάλης, Ο ρόλος των ιερέων στην αρχαία Ελλάδα

Ένας ταύρος οδηγείται για θυσία στον βωμό της Αθηνάς (η θεά φαίνεται στα δεξιά). Αμφορέας (περίπου 545 π.Χ.)

Καμία ελληνική πολιτεία, γράφει ο Μ. Α. Τιβέριος, δεν έγινε θεοκρατική ούτε επέτρεψε οι ιερείς της να αποτελέσουν μια κλειστή οργανωμένη ομάδα, μια κάστα, 
ικανή να επηρεάζει σημαντικά τα πολιτικά πράγματα

Κώστας Μπαλάσκας, Το ταλέντο και τα συναφή

Το ταλέντο και τα συναφή

του Κώστα Μπαλάσκα

Κάθε άτομο γεννιέται με τη δυνατότητα να ακολουθήσει πολλούς δρόμους. Ποιο δρόμο θα πάρει τελικά θα εξαρτηθεί από το περιβάλλον μέσα στο οποίο αναπτύσσεται και τις ανάγκες, από τα ερεθίσματα που δέχεται και τα σημάδια που του αφήνουν, από τυχαίους παράγοντες και περιστατικά. Όλα αυτά σε συνδυασμό βέβαια και με κάποιες γενετικές καταβολές που καθιστούν το άτομο περισσότερο ή λιγότερο ευαίσθητο και δεκτικό σε ορισμένες πηγές ερεθισμάτων (γλωσσικά, μουσικά, ζωγραφικά, κινητικά, κατασκευαστικά, τεχνικά, πρακτικά κ.α.) διαμορφώνοντας ανάλογα την ειδική νοημοσύνη του, η οποία θα εκδηλωθεί ως προτίμηση, αγάπη, προσήλωση σε «κάτι» και η οποία ενδέχεται να εξελιχθεί σε ξεχωριστή ικανότητα, άρα και ξεχωριστή επίδοση σ’ αυτό το «κάτι. Σ»’ αυτή την περίπτωση λέμε πως το άτομο είναι προικισμένο, πως έχει κλίση, έφεση, χάρισμα, ταλέντο· λέξεις φορτισμένες με μεταφυσική απόχρωση, αφού οι περισσότεροι άνθρωποι δεν έτυχε να βρουν το δικό τους «κάτι» ή δεν είχαν τη δυνατότητα  να αφοσιωθούν σ’ αυτό. Το πρώτο ζητούμενο όμως, για να βρει ο άνθρωπος το δικό του δρόμο που θα δώσει ίσως και νόημα στη ζωή του, είναι να βρει  αυτό που θέλει να κάνει και, αφού το βρει, να το ακολουθήσει και να αφοσιωθεί σ’ αυτό με πάθος. Ίσως η διαδικασία αυτή περιγράφει το ταλέντο.

Δημ. Κρόκος, Τι είναι τελικά το σχολείο;

Τι είναι τελικά το σχολείο;

του Δημ. Κρόκου

Ίσως ο σημαντικότερος παράγοντας που συμβάλλει στην ανθρώπινη εξέλιξη, είναι το σχολείο. Όμως, ποιος πραγματικά είναι ο ρόλος του, αφενός ως προς το άτομο και αφετέρου ως προς την κοινωνία; Η απάντηση στο παραπάνω ερώτημα απασχολεί καθημερινά χιλιάδες ανθρώπους, από μαθητές μέχρι εκπαιδευτικούς, καθώς όσο απλή και αν είναι, φαντάζει «άπιαστο» όνειρο για τα ελληνικά δεδομένα.

Κώστας Μπαλάσκας, Υπάρχει και καλή βία;

Το φιλμάκι παρουσιάζει ένα νέο να οδηγεί το αμαξίδιο της ΑΜΕΑ αδελφής του. Είναι τόσα τα εμπόδια και η κίνηση, ώστε δεν μπορεί να διασχίσει το δρόμο, ενώ όλοι αδιαφορούν. Αγανακτισμένος ο νέος παίρνει ένα σφυρί και καταστρέφει ό,τι βρίσκει μπροστά του. Πράττει σωστά; Η βία που ασκεί είναι «καλή»; Όχι. Κατανοητή ναι, καλή όχι. Δεν υπάρχει καλή βία. Η βία είναι πάντα κακό. Βία και καλό δεν πάνε μαζί, είναι έννοιες ασύμβατες και αντιφατικές: η θέση της μιας αίρει την άλλη. Η βία συνήθως γεννά νέα βία, ο άνθρωπος γίνεται για τον άνθρωπο λύκος και η ζωή γίνεται πόλεμος όλων εναντίον όλων, κάτι που δεν αρμόζει σε πολιτικά οργανωμένη κοινωνία. Το καλό αρνείται κάθε μορφή βίας (σωματική, ψυχολογική, λεκτική) από όπου κι αν προέρχεται, όποιους λόγους κι αν επικαλείται. Αυτό ζητούν οι ανθρωπιστικές, θρησκευτικές, κοινωνικές, δημοκρατικές αρχές και αξίες, αυτό είναι το πρόταγμα για ομαλή συμβίωση των ανθρώπων και για ένα καλύτερο κόσμο.