Ελένη Γλύκατζη-Αρβελέρ, "Βυζάντιο η δική μας ιστορία"

  

Ακολουθούν τα βασικά σημεία της διάλεξης:

2΄ Από πού προέκυψε το όνομα Βυζάντιο; Οι Βυζαντινοί δεν χρησιμοποίησαν ποτέ αυτόν τον όρο (Βυζάντιο, Βυζαντινός), αλλά τους όρους Ρώμη, Ρωμανία, Αυτοκράτωρ και Βασιλεύς Ρωμαίων.

Ο όρος είναι των Γάλλων, επειδή η Κωνσταντινούπολη χτίστηκε επάνω στα ερείπια της πόλης του Βύζαντος. Αυτοί άρχισαν να μιλάνε για βυζαντινή ιστορία, για να μην γίνεται σύγχυση με την αρχαία Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία. Ουδέποτε οι Άγγλοι το δέχτηκαν. Later Roman Empire, αυτός είναι ο τίτλος του Βυζαντίου για τους Άγγλους και τους Γερμανούς.

Οι Έλληνες αποδέχτηκαν τον όρο Βυζάντιο, αλλά το Βυζάντιο δεν είναι τίποτε άλλο παρά η μεσαιωνική ιστορία του Ελληνισμού. Ποιος είναι ο ορισμός του Βυζαντίου; Το Βυζάντιο είναι η οργανική συνέχεια της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Το ανατολικό τμήμα της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας είναι ακριβώς αυτό που λέμε εμείς σήμερα Βυζάντιο. Ρωμαϊκό, λοιπόν, ανατολικό τμήμα, εκχριστιανισμένο και εξελληνισμένο, με την Κωνσταντινούπολη ως κέντρο.

Ελένη Γλύκατζη-Αρβελέρ: "Βυζάντιο και Ισλάμ"

Παρακάτω μπορείτε να διαβάσετε τα κυριότερα σημεία της ομιλίας: 

2΄ "άπιστος" ο ένας για τον άλλον

3΄ Τα τρία ρεύματα του Ισλάμ

οι Βυζαντινοί μέχρι το 622 χρησιμοποιούσαν Άραβες ως μισθοφόρους. Στη συνέχεια, οι Άραβες απασχολούν το Βυζάντιο (ως Σαρακηνοί ή Αγαρηνοί) μέχρι τα τέλη του 11ου αι. Τη σκυτάλη παίρνουν οι Σελτζούκοι, που ιδρύουν το πρώτο Σουλτανάτο (της Ρουμ, δηλαδή Ρωμανίας) στη Μικρασία το 1081. Έχουν σχέσεις εχθρικές αλλά και συνεργασία με το Βυζάντιο. Οι Μογγόλοι στα μέσα του 13ου (περίπου 1245) κατεβαίνουν από τα εδάφη τους και καταλύουν το Σουλτανάτο της Ρουμ. Τότε όλα τα νομαδικά φύλα, που ζούσαν ανάμεσα στο Βυζάντιο και στους Σελτζούκους και οι Βυζαντινοί ονόμαζαν "οδοστάται" (που εμποδίζουν τις επικοινωνίες και συγκοινωνία), καταλαμβάνουν τη δυτική (βυζαντινή) Μικρασία. Είναι τα τουρκομανικά φύλα: Καραμάν, Αϊντίν κλπ. ανάμεσά τους και οι Οθωμανοί (3ο ρεύμα Ισλάμ).

 

Νεοελληνική Γλώσσα Γ΄ λυκείου (15) - αθλητισμός

πηγή: mylos-fx.gr

Αθλητισμός

 

Ορισμός (Λεξικό Κοινής Νεοελληνικής)

το σύνολο των αθλημάτων καθώς και των προβλημάτων ή των ενεργειών που σχετίζονται μ΄ αυτά: Aνδρικός / γυναικείος ~. Ερασιτεχνικός / επαγγελματικός ~. Kλασικός ~. Ο ~ αναπτύχθηκε πρώτα στην αρχαία Ελλάδα. Yφυπουργείο αθλητισμού. || το άθλημα: Kάνω αθλητισμό, αθλούμαι. [λόγ. < γαλλ. athlétisme < athlèt(e) = αθλητ(ής) -isme = -ισμός] 

 

Ορισμός (Χρηστικό Λεξικό Ακαδημίας) 

το σύνολο των αθλημάτων, η συστηματική ενασχόληση με αυτά και γενικότ. η οργανωτική δομή του αθλητικού συστήματος: αγωνιστικός/επαγγελματικός/ερασιτεχνικός/ λαϊκός/μαζικός/σχολικός/ χειμερινός ~. ~ ατόμων με αναπηρίες ή ειδικές ανάγκες/υψηλών επιδόσεων. Γενική Γραμματεία/μουσείο/οργανισμός/πρόγραμμα ~ού. Αγαπώ τον/ ασχολούμαι με τον/διακρίνομαι στον/επιδίδομαι στον/κάνω ~ό. Βλ. αερ~, ναυτ~, πρωτ~, -ισμός. 

κλασικός αθλητισμός & αθλητισμός στίβου: το σύνολο των αθλημάτων της κλασικής αρχαιότητας που έχουν επιβιώσει μέχρι σήμερα και (ειδικότ.-καταχρ.) τα αγωνίσματα στίβου (άλματα, δρόμοι, ρίψεις)., μηχανοκίνητος αθλητισμός & μηχανοκίνητα σπορ/αθλήματα: το σύνολο των αθλημάτων που διεξάγονται με μηχανικά μέσα: Οι αγώνες μοτοσικλέτας, η φόρμουλα 1, το τζετ σκι ανήκουν στον ~ο ~ό. [< γαλλ. athlétisme] 

Αρχαία Ελληνικά Γ΄ λυκείου (22) - 21η θεματική ενότητα, Η νέα οικουμένη

 

Ο Ζήνων ο Κιτιεύς (334 π.Χ. - 262 π.Χ.) ήταν φιλόσοφος από το Κίτιο, ο οποίος δημιούργησε τη φιλοσοφική σχολή του στωικισμού στην Αθήνα. (πηγή: Βικιπαίδεια)

 

Κείμενο αναφοράς: Πλούταρχος, Περὶ Ἀλεξάνδρου τύχης καὶ ἀρετῆς, 6 329Α-D

 

Βασικά σημεία

1. Ζήνων ο Κιτιεύς.

2. Η νέα οικουμένη: χαρακτηριστικά της πολιτείας του Ζήνωνα.

3. Η πολιτική του Αλεξάνδρου.

4. Γλωσσικές παρατηρήσεις.

 

Αρχαία Ελληνικά Γ΄ λυκείου - αδίδακτο (7) - Ἰσοκράτης, Εὐαγόρας 80-81

 

Ο ρήτορας Ισοκράτης

Ἰσοκράτης, Εὐαγόρας 80-81

Ο συγκεκριμένος λόγος είναι ένα μεταθανάτιο εγκώμιο του Ευαγόρα, του βασιλιά της Σαλαμίνας της Κύπρου. Στο παρακάτω απόσπασμα ο ρήτορας προτρέπει τον γιο του Ευαγόρα, τον Νικοκλή, να μιμηθεί τον πατέρα του, να φανεί αντάξιός του και να μεγαλουργήσει.

 

Ἐμὸν μὲν οὖν ἔργον καὶ τῶν ἄλλων φίλων τοιαῦτα καὶ λέγειν καὶ γράφειν ἐξ ὧν μέλλομέν σε παροξύνειν ὀρέγεσθαι τούτων, ὧνπερ καὶ νῦν τυγχάνεις ἐπιθυμῶν: σοὶ δὲ προσήκει μηδὲν ἐλλείπειν ἀλλ᾽ ὥσπερ ἐν τῷ παρόντι καὶ τὸν λοιπὸν χρόνον ἐπιμελεῖσθαι καὶ τὴν ψυχὴν ἀσκεῖν, ὅπως ἄξιος ἔσει καὶ τοῦ πατρὸς καὶ τῶν ἄλλων προγόνων. Ὡς ἅπασι μὲν προσήκει περὶ πολλοῦ ποιεῖσθαι τὴν φρόνησιν, μάλιστα δ᾽ ὑμῖν τοῖς πλείστων καὶ μεγίστων κυρίοις οὖσιν. Χρὴ δ᾽ οὐκ ἀγαπᾶν, εἰ τῶν παρόντων τυγχάνεις ὢν ἤδη κρείττων, ἀλλ᾽ ἀγανακτεῖν, εἰ τοιοῦτος μὲν ὢν αὐτὸς τὴν φύσιν, γεγονὼς δὲ τὸ μὲν παλαιὸν ἀπὸ Διός, τὸ δ᾽ ὑπογυιότατον ἐξ ἀνδρὸς τοιούτου τὴν ἀρετήν, μὴ πολὺ διοίσεις καὶ τῶν ἄλλων καὶ τῶν ἐν ταῖς αὐταῖς σοι τιμαῖς ὄντων. Ἔστι δ᾽ ἐπὶ σοὶ μὴ διαμαρτεῖν τούτων: ἂν γὰρ ἐμμένῃς τῇ φιλοσοφίᾳ καὶ τοσοῦτον ἐπιδιδῷς ὅσον περ νῦν, ταχέως γενήσει τοιοῦτος οἷόν σε προσήκει. 

 

Νεοελληνική Γλώσσα Γ΄ λυκείου (14) - Συνειρμικό δοκίμιο (σχεδιάγραμμα: μνημεία)

 

Ο Γιώργος Σεφέρης (πραγματικό όνομα: Γεώργιος Σεφεριάδης, Βουρλά, Σμύρνη, 1900 – Αθήνα, 1971) ήταν Έλληνας διπλωμάτης, ποιητής και δοκιμιογράφος. Υπήρξε ο πρώτος Έλληνας που τιμήθηκε με Νόμπελ Λογοτεχνίας. (πηγή: Βικιπαίδεια)

Γιώργος Σεφέρης, Πάντα πλήρη θεών (συνειρμικό δοκίμιο)

 

1. Διάγραμμα του κειμένου:

§§ 1-2 η διαφήμιση γεννά προβληματισμό: ποια η σχέση του σημερινού ανθρώπου με τα μνημεία του παρελθόντος;

§ 3 ο σύγχρονος άνθρωπος έχει συγκεντρώσει ένα τεράστιο ποσό γνώσεων πάνω στην αρχαιότητα -αυτό όμως εξασφάλισε το σεβασμό των μνημείων της;

§§ 4-7 παλαιότεροι με ελάχιστες -έως καθόλου- γνώσεις επεδείκνυαν γνήσιο σεβασμό απέναντι στα μνημεία.

§§ 8-9 η μονομερής γνώση του αρχαίου κόσμου οδηγεί κάποτε σε καταστροφικές για τα μνημεία ενέργειες.

§§ 10-11 ακόμη κι εμβριθείς μελετητές θεωρούν πως ο αρχαίος κόσμος είναι τελείως ξένος πια για μας.

§ 13 κάποιοι πιστεύουν ότι τα μνημεία μπορούν να μεταφερθούν οπουδήποτε.

§§ 14-16 τα μνημεία πρέπει να παραμένουν στους τόπους όπου φιλοτεχνήθηκαν ή κατασκευάστηκαν και είναι καλύτερα να τα προσεγγίζει ο καθένας μόνος του.

 

Νεοελληνική Γλώσσα Γ΄ λυκείου (13) - Στοχαστικό δοκίμιο (σχεδιαγράμματα: κοινωνικοποίηση, μαζοποίηση)

  

πηγή: αθηΝΕΑ

 

Άγγελος Τερζάκης, Μηχανισμός του εξανδραποδισμού

 

Δομή

 

Πρώτη ενότητα (§§ 1-6), πλαγιότιτλοι

1. το θέμα και η θέση του συγγραφέα

2. μέσα διαμόρφωσης του ανθρώπου

3. πλασματική η ελευθερία των μαζών

4. ο μηχανισμός λειτουργεί κατά την κρίση του κερδοσκόπου

5. ο μηχανισμός επιβάλλει κάποτε χαλάρωση της καταναλωτικής μανίας

6. πνευματικός επηρεασμός

 

Νεοελληνική Γλώσσα Γ΄ λυκείου (12) - Ε. Παπανούτσου, «Η τεχνική πρόοδος» (αποδεικτικό δοκίμιο, θεωρία δοκιμίου, σχεδιάγραμμα)

 

πηγή: Naftemporiki

Ε. Παπανούτσου, «Η τεχνική πρόοδος» (αποδεικτικό δοκίμιο) 

 

Στόχοι:

1. Να εντοπιστεί το θέμα του δοκιμίου, η άποψη και το συμπέρασμα του δοκιμιογράφου. 

2. Να σχολιαστεί η αυστηρή δομή/οργάνωση του δοκιμίου 

3. Να διερευνηθούν οι τρόποι πειθούς.

4. Γλώσσα του δοκιμίου: πλατιά υπόταξη.

 

 

Ανάπτυξη

1. Κύριες ιδέες

το θέμα: η αξία της τεχνικής προόδου· (συμβάλλει η τεχνική πρόοδος στην ηθική πρόοδο του ανθρώπου;)

η άποψη του δοκιμιογράφου: η ανάπτυξη της τεχνολογίας αναμφίβολα ωφέλησε τον άνθρωπο.

συμπέρασμα: «Η σωστή λοιπόν τοποθέτηση του ζητήματός μας είναι να πούμε ότι η πρόοδος της επιστήμης και της τεχνικής μπορεί να καλυτερέψει τον άνθρωπο (όπως ασφαλώς μπορεί και να τον χειροτερέψει -σαν τον διαρρήκτη που έχει αποκτήσει τελειοποιημένα εργαλεία), αφού δημιουργεί τις προϋποθέσεις για την πνευματική του απογείωση.»

 

Αρχαία Ελληνικά Γ΄ λυκείου (21) - 18η θεματική ενότητα, Η αρχή της πλειοψηφίας

 

Η Αριστοτελική Πολιτεία των Αθηναίων σε πάπυρο αρ. 131 που εκτίθεται στη Βρετανική Βιβλιοθήκη. Πηγή: Βικιπαίδεια

Κείμενο αναφοράς: Αριστοτέλης, Πολιτικά, Γ 6.3-4, 1281a39-b10

 

Βασικά σημεία

1. Η βασική θέση.

2. Παράδειγμα και αναλογία. Η αθροιστική θεωρία.

3. Γλωσσικές επιλογές.

 

Ανάπτυξη

1. Στο απόσπασμα ο Αριστοτέλης συζητά το ζήτημα της εξουσίας σε μία πόλη-κράτος: είναι προτιμότερο να εξουσιάζουν οι περισσότεροι, ο λαός, (δεῖ κύριον εἶναι μᾶλλον τὸ πλῆθος) ή λίγοι και άριστοι (τοὺς ἀρίστους μὲν ὀλίγους δέ);

Η βασική του θέση είναι ότι οι πολλοί ως σύνολο, καθώς διαθέτουν αρετή και φρόνηση, ασκούν την πολιτική εξουσία ωφελιμότερα από τους λίγους αλλά αρίστους, γιατί συνολικά έχουν πολλαπλάσια αρετή και εξυπνάδα (ἤθη και διάνοια στο πρωτότυπο). [Ομάδα συγγραφής ΚΕΕ, Αριστοτέλους, Πολιτικά, σελ.87]

Είναι χαρακτηριστικό ότι η θέση αυτή διατυπώνεται με δυνητική ευκτική, η οποία χρωματίζει τον λόγο του με κάποια διστακτικότητα και επιφυλακτικότητα (δόξειεν ἂν λέγεσθαι … τάχα δὲ κἂν ἀλήθειαν. Τοὺς γὰρ πολλούς, ὅμως ἐνδέχεται συνελθόντας εἶναι βελτίους ἐκείνων…).

Ο Αριστοτέλης έχει εξηγήσει ότι επιβάλλεται η αναλυτική παρουσίαση κάθε πολιτεύματος προκειμένου να λυθούν οι απορίες που δημιουργούνται. Έτσι όποιος εμβαθύνει και δεν παρουσιάζει μόνο την πρακτική πλευρά των πολιτευμάτων οφείλει να μην παραλείπει τίποτε και να επιζητεί την αλήθεια. Το διστακτικό του ύφος είναι επομένως αναμενόμενο, αφού σιγά- σιγά αναλύει και διερευνά, εμβαθύνει στα μέρη και το όλον και στόχος του είναι να μη παραλειφθεί κάποια πτυχή του θέματος ανεξερεύνητη. [Ομάδα συγγραφής ΚΕΕ, Αριστοτέλους, Πολιτικά, σελ.87]

Αρχαία Ελληνικά Γ΄ λυκείου (20) - 17η θεματική ενότητα, Ο άνθρωπος ζῷον πολιτικὸν

 

Η πρώτη σελίδα των Πολιτικῶν στην έκδοση του Immanuel Bekker (1837). πηγή: Βικιπαίδεια

Κείμενο αναφοράς: Αριστοτέλης, Πολιτικά, Α 1.10-11, 1253a7-18

 

Βασικά σημεία

1. Ο Λόγος αποδεικνύει ότι ο άνθρωπος φύσει πολιτικὸν ζῷον ἐστί.

 

Ανάπτυξη

1. Ο Αριστοτέλης ως εμπειρικός φιλόσοφος παρατηρεί ότι δε χαρακτηρίζεται μόνο ο άνθρωπος ζῷον πολιτικόν. Υπάρχουν στη φύση και άλλα ζώα που συγκροτούν κοινωνίες, με στόχο να δραστηριοποιηθούν από κοινού και να επιτελέσουν ένα έργο. Όμως, οι διαφορές μεταξύ των κοινωνιών των άλλων ζώων και των ανθρώπων είναι μεγάλες. Οι διαφορές αυτές οφείλονται στην ύπαρξη του λόγου.