Ιστορία Γ΄ λυκείου (26) - Το κυπριακό πρόβλημα

Η πληθυσμιακή σύνθεση της Κυπριακής Δημοκρατίας κατά την εγκαθίδρυσή της το 1960· με κυανό χρώμα αποδίδονται οι Ελληνοκυπριακοί και με κόκκινο οι Τουρκοκυπριακοί πληθυσμοί. Με πράσινο και πορτοκαλί χρώμα αποδίδονται οι πληθυσμοί Μαρωνιτών (πηγή: Βικιπαίδεια)

Βασικά σημεία

 

Η «Αγγλοκρατία»

 

§ 1 Η Κύπρος αγγλική αποικία

• Πληθυσμός: 80% ελληνοκυπριακός, 18% τουρκοκυπριακός (Συνθήκη της Λωζάννης, 1923).
• 1878: οι Οθωμανοί παραχωρούν στη Βρετανία την Κύπρο για να εξασφαλίσουν προστασία έναντι της Ρωσίας.
• Οι ελληνοκύπριοι θεώρησαν τη βρετανική κατοχή προάγγελο της ένωσης με την Ελλάδα.
• 1914: η Βρετανία προσάρτησε την Κύπρο και το 1915 την προσέφερε στην Ελλάδα ως αντάλλαγμα για την έξοδό της στον πόλεμο -ωστόσο, η τότε ουδετερόφιλη ελληνική κυβέρνηση δε δέχτηκε την προσφορά.
• 1925: η Κύπρος επίσημα αποικία του Βρετανικού Στέμματος.
• 1931: εξέγερση των Ελλήνων Κυπρίων, η οποία κατεστάλη από τους Βρετανούς. Κατόπιν η Βρετανία επέβαλε ένα σκληρό αυταρχικό καθεστώς, που διατηρήθηκε ως τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.

 

Ιστορία Γ΄ λυκείου (25) - Η Ελλάδα της Μεταπολίτευσης και η ένταξη στην Ενωμένη Ευρώπη

  

Ο Καραμανλής, περιβαλλόμενος από αστυνομικούς, έχοντας αποβιβαστεί από το αεροπλάνο που τον μετέφερε από το Παρίσι στην Αθήνα (24.7.1974). Πηγή: Βικιπαίδεια.

 

Η Μεταπολίτευση

 

§ 1 Μεταπολίτευση

Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής αναλαμβάνει την εξουσία τη νύχτα της 23ης προς 24η Ιουλίου 1974. Ξεκινά η «Μεταπολίτευση», η μετάβαση από τη δικτατορία σε ένα σύγχρονο δημοκρατικό πολίτευμα.

Προβλήματα:

• ο στρατός ελεγχόταν χουντικούς αξιωματικούς, έτοιμους να ανατρέψουν τη νέα κυβέρνηση. 
• τεράστια κρίση λόγω της τουρκικής εισβολής στην Κύπρο και των τουρκικών διεκδικήσεων στον χώρο του Αιγαίου και κυρίως στο ζήτημα της υφαλοκρηπίδας (δηλαδή του βυθού της θάλασσας και του υπεδάφους του, πέραν των χωρικών υδάτων).
• αποχώρηση της Ελλάδας από το στρατιωτικό σκέλος του NATO με πρωτοβουλία Καραμανλή, μετά τη δεύτερη φάση της τουρκικής εισβολής στην Κύπρο (Αύγουστος 1974).

 

Ιστορία Γ΄ λυκείου (24) - Η Ελλάδα έως το 1974

Ο Σοφοκλής Βενιζέλος, αρχηγός του κόμματος των Φιλελευθέρων (αριστερά) και ο Νικόλαος Πλαστήρας, αρχηγός της Ε.Π.Ε.Κ. (δεξιά). Αθήνα, Φωτογραφικό Αρχείο Κ. Μεγαλοκονόμου. Χριστόπουλος, Γ., Μπαστιάς, Ι. (εκδ.), Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, τ. ΙΣΤ', Εκδοτική Αθηνών, Αθήνα 2000, σ. 174. © Κ. Μεγαλοκονόμου. [πηγή: ιστότοπος Ελληνική Ιστορία του ΙΜΕ]

  

Βασικά σημεία

Το ανορθωτικό έργο των κυβερνήσεων 1950-1967

 

§ 1 Ανάγκη για ανάπτυξη

• Η καταστροφική δεκαετία του 1940: πόλεμος, κατοχή, πείνα, εμφύλιος.
• Απαραίτητη η ανοικοδόμηση και η οικονομική ανάπτυξη
• εκλογές του 1950 και του 1951: κυβέρνηση της Εθνικής Προοδευτικής Ένωσης Κέντρου (ΕΠΕΚ, αρχηγός ο στρατηγός Νικόλαος Πλαστήρας) και του Κόμματος των Φιλελευθέρων (αρχηγός ο Σοφοκλής Βενιζέλος).

 

Ιστορία Γ΄ λυκείου (23) - Η πορεία προς την ευρωπαϊκή ενοποίηση: πραγματικότητες και προοπτικές

Τα ιδρυτικά κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Άνθρακα και Χάλυβα (ΕΚΑΧ): Βέλγιο, Γαλλία (η Αλγερία ήταν τμήμα της Γαλλίας τότε) Λουξεμβούργο, Ολλανδία και Δυτική Γερμανία (πηγή: Βικιπαίδεια)

Βασικά σημεία

 

Η αναζήτηση της δυτικοευρωπαϊκής ενότητας

 § 1 Ανάγκη για ευρωπαϊκή συνεργασία

• αιτήματα για νέα δημοκρατική ευρωπαϊκή συνεργασία
• υπέρβαση των εθνικιστικών ανταγωνισμών
• η ανάγκη της ανασυγκρότησης και της εδραίωσης της δημοκρατίας απαιτούσαν υπερεθνική συνεργασία
• η επιτυχία του Σχεδίου Μάρσαλ κατέδειξε τα οφέλη της κοινής προσπάθειας.

Συμβούλιο της Ευρώπης (ίδρυση Μάιος 1949): διεθνής οργανισμός που αποσκοπεί στην ανάδειξη της κοινής ευρωπαϊκής πολιτιστικής κληρονομιάς και στην προστασία των ανθρώπινων δικαιωμάτων.

 

Ιστορία Β΄ λυκείου (23) – Η Γαλλική επανάσταση και η Ναπολεόντεια περίοδος (1789-1815)

  

Η Ελευθερία οδηγεί τον Λαό, πίνακας του Ευγένιου Ντελακρουά, 1830 (πηγή: Βικιπαίδεια)

 

Η Γαλλική επανάσταση και η Ναπολεόντεια περίοδος (1789-1815)

 

Βασικά σημεία

 

β. Η έκρηξη της Επανάστασης (1789)

 

Η σύγκληση των Γενικών τάξεων

 

§ 1 Συνέλευση των τριών τάξεων

Ο Νεκέρ προτείνει συνέλευση των αντιπροσώπων των τριών τάξεων. Οι αντιπρόσωποι της Τρίτης τάξης (του λαού) υπερείχαν ελαφρά.

 

§ 2 Αντίδραση στα σχέδια του βασιλιά

• Οι αντιπρόσωποι του λαού περίμεναν μεταρρυθμίσεις, αλλά ο Λουδοβίκος σχεδίαζε επιβολή νέων φόρων που θα τους πλήρωνε ο λαός.
• Οι αντιπρόσωποι του λαού αντέδρασαν και αυτοανακηρύχθηκαν Εθνική Συνέλευση.

 

Ιστορία Β΄ λυκείου (22) – Η Αμερικανική επανάσταση

  

Οι 13 αποικίες της Βρετανικής Αμερικής (σκούρο καφέ): αποικίες της Νέας Αγγλίας (πορτοκαλί): μεσαίες αποικίες (καφέ): νότιες αποικίες [πηγή: Βικιπαίδεια]

 

Η Αμερικανική επανάσταση

 

Βασικά σημεία

 

β. Η ρήξη (1774) και ο πόλεμος της Ανεξαρτησίας (1775-1783)

§ 1 Παράπονα των αποίκων

• Η Αγγλία παίρνει τον έλεγχο του Καναδά και της Λουιζιάνας, αλλά απαγορεύει στους αποίκους την οικονομική εκμετάλλευση των νέων περιοχών.
• Επίσης, επιβάλλει φόρο χαρτοσήμου και πρόσθετη φορολογία προϊόντων (τσάι και ζάχαρη) στις αποικίες. 

 

Η νίκη του Σπύρου Λούη όπως παρουσιάστηκε από μια γερμανική εφημερίδα

Ο Λούης με παραδοσιακή ενδυμασία απαθανατισμένος από τον Γερμανό Άλμπερτ Μάγιερ, τον φωτογράφο των Ολυμπιακών Αγώνων του 1896. (πηγή: Βικιπαίδεια)

Το κείμενο που ακολουθεί δημοσιεύτηκε στο περιοδικό συλλογές, τεύχος 415, σελ.137, τον Φεβρουάριο του 2020. Σε σημείωση αναφέρεται ότι αντλήθηκε από την εφημερίδα Η Βραδυνή της 14/2/1936. Τηρήθηκε η ορθογραφία και η στίξη της αρχικής δημοσίευσης, όχι όμως και το πολυτονικό.

 

❧

 

Ο ΜΑΡΑΘΩΝΙΟΣ ΤΩΝ ΟΛΥΜΠΙΑΚΩΝ ΤΟΥ 1896

ΟΠΩΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΕΤΑΙ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΓΕΡΜΑΝΟΥΣ

ΠΩΣ ΕΝΙΚΗΣΕΝ Ο ΣΠΥΡΟΣ ΛΟΥΗΣ

«Εις τους Ολυμπιακούς Αγώνας του Βερολίνου ο Μαραθώνιος δρόμος θα λάβῃ πανηγυρικήν χροιάν. Ήδη από τώρα γράφουν αι γερμανικαί εφημερίδες δια τον αγώνα αυτόν και δια των πρώτων Μαραθώνιον. Ένα -το πλέον χαρακτηριστικόν- άρθρον γερμανικής εφημερίδος, δια την νίκην του Λούη, δημοσιεύομεν κατωτέρω. Είναι ενδιαφέρον πώς περιγράφουν οι ξένοι την νίκην του πρώτου ολυμπιονίκου Μαραθωνοδρόμου».

Ιστορία Β΄ λυκείου (21) – Οι οικονομικές θεωρίες

  

Η Πυραμίδα του Καπιταλιστικού Συστήματος: επικριτικό σκίτσο για τον καπιταλισμό, που αντιγράφηκε από ένα ρωσικό φυλλάδιο. Δημοσιεύτηκε το 1911 στην αμερικανική εφημερίδα Βιομηχανικός Εργάτης. [πηγή: Βικιπαίδεια]

Βασικά σημεία

 

β. Οι οικονομικές θεωρίες

§ 1 Εξελίξεις στην οικονομία

• Βιομηχανική επανάσταση ⇒ επαναπροσδιορισμός της οικονομικής πολιτικής.
• Διαφωτισμός: ζητούσε αποδέσμευση από τον μερκαντιλισμό.

μερκαντιλισμός: οικονομική θεωρία που υποστηρίζει ότι ο πλούτος μιας χώρας συνίσταται στην κατοχή πολύτιμων μετάλλων και δημιουργείται από το ευνοϊκό εμπορικό ισοζύγιο. [Λεξικό Κοινής Νεοελληνικής]

 

Ιστορία Β΄ λυκείου (20) – Ο Διαφωτισμός

 

Η Ευρώπη γύρω στο 1700 (πηγή: Βικιπαίδεια)

Βασικά σημεία

 

α. Το πλαίσιο διαμόρφωσής του

• τέλη του 17ου αι.: ταχεία ανάπτυξη και πνευματική πρόοδος για τις χώρες της δυτικής Ευρώπης, αργότεροι ρυθμοί στην κεντρική και βόρεια Ευρώπη.
• Αγγλία: η μεγαλύτερη εμπορική και ναυτική δύναμη στον κόσμο.
• Ένδοξη Επανάσταση (1688): η αστική τάξη επιβάλλει τη συνταγματική μοναρχία και τον κοινοβουλευτισμό.
• Γαλλία: παρατεταμένη κρίση, λόγω της απόλυτης μοναρχίας που παρεμποδίζει τις επιδιώξεις της αστικής τάξης. Η σύγκρουση θα κορυφωθεί στα τέλη του 18ου αιώνα με τη Γαλλική Επανάσταση (1789).

 

Ιστορία Γ΄ λυκείου (22) - Η αποαποικιοποίηση και ο Τρίτος Κόσμος

 

Τα χρώματα δείχνουν τις αποικίες των διαφόρων κρατών το 1945 και τα σύνορα εκείνης της εποχής. πηγή: Βικιπαίδεια.

Βασικά σημεία

 

Η πτώση των αποικιακών αυτοκρατοριών

 

§ 1 Αίτια αποαποικιοποίησης (= αποχώρηση των αποικιοκρατικών δυνάμεων από τις αποικίες τους)

1. Η συμμετοχή των αποικιών στον πόλεμο δίνει ώθηση στο αίτημα της εθνικής ανεξαρτησίας των αποικιοκρατούμενων λαών.
2. Η παγκόσμια οικονομική κρίση (1929) επιτείνει τις αναταραχές στις αποικίες.
3. Οι νίκες των Ιαπώνων σε βάρος των δυτικών δυνάμεων (1941-1942).
4. Η αρνητική στάση ΕΣΣΔ και ΗΠΑ προς την αποικιοκρατία.

 

Ιστορία Γ΄ λυκείου (21) - Ο ΟΗΕ, ο Ψυχρός Πόλεμος και ο ελληνικός εμφύλιος πόλεμος

 

Η έδρα των Ηνωμένων Εθνών στη Νέα Υόρκη (πηγή: Wikimedia Commons)

Ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ)

 

§ 1 Ίδρυση του ΟΗΕ

• Η αδυναμία της Κοινωνίας των Εθνών (ΚτΕ) να προστατεύσει τη διεθνή ασφάλεια ανέδειξε την ανάγκη σχηματισμού μιας νέας οργάνωσης με σκοπό την κατοχύρωση της διεθνούς τάξης και της δικαιοσύνης.
• Απρίλιος-Ιούνιος 1945: συγκλήθηκε στον Άγιο Φραγκίσκο των ΗΠΑ η ιδρυτική διάσκεψη του νέου Οργανισμού των Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ), με τη συμμετοχή και της Ελλάδας.

 

Ιστορία Γ΄ λυκείου (20) - Οι συνθήκες ειρήνης και η ενσωμάτωση της Δωδεκάνησου στην Ελλάδα

Οι μεταπολεμικές συνοριακές μεταβολές στην κεντρική Ευρώπη και η δημιουργία του Ανατολικού Μπλοκ (πηγή: Βικιπαίδεια)

Βασικά σημεία

 

Το εδαφικό καθεστώς της ηττημένης Γερμανίας

 

§ 1 Ζώνες κατοχής της Γερμανίας

• τα προβλήματα που συνδέονταν με το μέλλον της Γερμανίας: κατοχή, επανορθώσεις και πιθανός διαμελισμός.
• Οι 4 ζώνες κατοχής της Γερμανίας: ρωσική, αγγλική, γαλλική και αμερικανική. Το Βερολίνο βρισκόταν επίσης υπό την κατοχή των τεσσάρων.
• Τζορτζ Μάρσαλ (Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών): «Δεν μπορούμε προς το παρόν να προσδοκούμε την ενοποίηση της Γερμανίας -οφείλουμε να πράξουμε ό,τι είναι δυνατόν στην περιοχή όπου η επιρροή μας είναι αισθητή...».

 

Ιστορία Γ΄ λυκείου (19) - Ο ανταγωνισμός στο στρατόπεδο των νικητών

Οι τρεις μεγάλοι ηγέτες στη Διάσκεψη του Πότσδαμ: Ουίνστον Τσόρτσιλ, Χάρι Τρούμαν και Ιωσήφ Στάλιν. [πηγή: Βικιπαίδεια]

Βασικά σημεία

 

Ο ανταγωνισμός μεταξύ των Συμμάχων και οι συμφωνίες για το μέλλον της Ευρώπης

 

§ 1 Σφαίρες επιρροής και Συνδιάσκεψη της Γιάλτας

• Εμφανίζονται σημάδια ανταγωνισμού μεταξύ των συμμάχων, της σοσιαλιστικής Ρωσίας και των φιλελεύθερων δυτικών δυνάμεων, ακόμη και κατά τη διάρκεια του πολέμου.
• Οκτώβριος 1944: Τσόρτσιλ και Στάλιν κατανέμουν την επιρροή τους σε Ελλάδα (Βρετανία), Βουλγαρία (Ρωσία) και Γιουγκοσλαβία (κατ' ισομοιρία).
• Συνδιάσκεψη της Γιάλτας (4-11 Φεβρουαρίου 1945): Τσόρτσιλ, Ρούζβελτ και Στάλιν συμφωνούν στη συγκρότηση κυβερνήσεων αντιπροσωπευτικών όλων των δημοκρατικών τάσεων με στόχο τη διενέργεια ελεύθερων εκλογών. Οι δυτικοί Σύμμαχοι θεώρησαν ότι η συμφωνία αυτή είχε καταπατηθεί από τον Στάλιν, διαδοχικά, στη Ρουμανία και την Πολωνία.

 

Ιστορία Γ΄ λυκείου (18) - Η συνθηκολόγηση, τα εγκλήματα πολέμου, το Ολοκαύτωμα

Ο Στρατάρχης Βίλχελμ Κάιτελ υπογράφει την άνευ όρων συνθηκολόγηση στους Συμμάχους. πηγή: Wikimedia Commons

 

Η συμμαχική αντεπίθεση, η ήττα της Γερμανίας και η συνθηκολόγηση της Ιαπωνίας

 

Η παράδοση της Γερμανίας και της Ιαπωνίας

 

§ 1 συνθηκολόγηση Γερμανίας

• αυτοκτονία Χίτλερ (30 Απριλίου 1945).
  
• υπογραφή άνευ όρων συνθηκολόγησης στις 8 Μαΐου 1945 από τον στρατηγό Γιοντλ στη Reims.

 

Ιστορία Γ΄ λυκείου (17) - Η Ελλάδα στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο και η Εθνική Αντίσταση

Η ελληνική προέλαση (Νοέμβρης 1940 - Απρίλιος 1941). πηγή: Wikimedia Commons

Βασικά σημεία

 

Η απόκρουση της ιταλικής εισβολής στην Αλβανία

 

§ 1 ελληνική και ιταλική πολιτική

• Η ελληνική κυβέρνηση τηρούσε ουδετερότητα, παρά τη συμπάθεια προς Αγγλία και Γαλλία.
• Ο Μουσολίνι ήθελε τον έλεγχο στην Ανατολική Μεσόγειο, γι’ αυτό κατέλαβε την Αλβανία (Απρίλιος 1939) και επιτέθηκε στην Ελλάδα.

 

Ιστορία Γ΄ λυκείου (16) - Ο Β΄ Παγκόσμιος πόλεμος

Η Ευρώπη και οι κύριοι συνασπισμοί κρατών τις παραμονές του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου (πηγή: Βικιπαίδεια)

Ο B΄ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ

 

Εισαγωγή

§ 1 Αίτια: η εκβιαστική πολιτική της ναζιστικής Γερμανίας και ο ενδοτισμός των συμμαχικών κρατών.

 

Ιστορία Β΄ λυκείου (19) – Θρησκευτική μεταρρύθμιση (1517-1555)

  

Ο Μαρτίνος Λούθηρος (Martin Luther, 1483-1546) ήταν Γερμανός μοναχός, ιερέας, καθηγητής, θεολόγος, ηγέτης της εκκλησιαστικής μεταρρύθμισης του 16ου αιώνα στη Γερμανία, και θεμελιωτής των χριστιανικών δογμάτων και πρακτικών των Διαμαρτυρομένων. [πηγή: Βικιπαίδεια]

 

Θρησκευτική μεταρρύθμιση (1517-1555)

 

Βασικά σημεία

 

α. Η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία σε κρίση

Στα τέλη του Μεσαίωνα αυξάνονται τα παράπονα των πιστών για τη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία:

• διοικητική ανεπάρκεια,
• υπερβολική πολυτέλεια,
• ηθική διαφθορά πολλών εκκλησιαστικών αξιωματούχων,
• αμάθεια του κλήρου, ιδίως του κατώτερου,
• έλεγχος των πιστών από την Εκκλησία με τη διαρκή απειλή του κακού,
• συγχωροχάρτια.

Ρητορικά Κείμενα (5) – Ὑπὲρ Μαντιθέου, Επίλογος 20-21

Η Πνύκα, όπου γίνονταν οι συνεδριάσεις της Εκκλησίας του Δήμου στην αρχαία Αθήνα, και στο βάθος η Ακρόπολη (πηγή: Βικιπαίδεια)

 Ὑπὲρ Μαντιθέου, Επίλογος 20-21

 

Μετάφραση

[20] Έχω αντιληφθεί όμως τώρα, κύριοι βουλευτές, ότι μερικοί οργίζονται με μένα επειδή, αν και νεότερος, προσπάθησα να μιλήσω δημόσια στην εκκλησία του δήμου. Πρώτα πρώτα, αναγκάστηκα να μιλήσω δημόσια για προσωπικές μου υποθέσεις· έπειτα, θεωρώ ότι έδειξα μεγαλύτερη φιλοδοξία απ’ όση έπρεπε, από τη μια αναλογιζόμενος ότι οι πρόγονοί μου δεν είχαν σταματήσει καθόλου να ασχολούνται με τα κοινά της πόλης [21] και, από την άλλη, επειδή σας έβλεπα (γιατί πρέπει να λέω την αλήθεια) να πιστεύετε ότι μόνο τέτοιοι άνθρωποι έχουν κάποια αξία· επομένως, ποιος πολίτης, βλέποντας εσάς να έχετε αυτή τη γνώμη, δε θα παρακινιόταν να ενεργεί και να μιλά για το καλό της πόλης; Ακόμη, γιατί θα δυσανασχετούσατε με τέτοιους ανθρώπους; Δεν τους κρίνουν άλλοι, παρά εσείς. 

Ρητορικά Κείμενα (4) – Ὑπὲρ Μαντιθέου, Διήγηση-απόδειξη 18-19

Τείχη του αρχαίου φρουρίου των Ελευθερών, αρχαίας πόλης στα όρια της Αττικής με τη Βοιωτία. [πηγή: Βικιπαίδεια]

Ὑπὲρ Μαντιθέου, Διήγηση-απόδειξη 18-19

 

Μετάφραση

[18] Λοιπόν, ποτέ ως τώρα δεν απουσίασα από τις υπόλοιπες εκστρατείες και φρουρές, αλλά σε όλο το διάστημα της θητείας μου εκστράτευα με τους πρώτους και αποχωρούσα με τους τελευταίους. Με τέτοια, λοιπόν, κριτήρια πρέπει να κρίνετε αυτούς που με φιλοδοξία και με ευπρέπεια αναμιγνύονται στα πολιτικά και όχι να μισείτε κάποιον, επειδή είναι μακρυμάλλης. Γιατί αυτού του είδους οι συνήθειες ούτε τους απλούς πολίτες ούτε τις αρχές της πόλης βλάπτουν· αντίθετα, όλοι σας γενικά ωφελείστε από όσους είναι αποφασισμένοι να κινδυνεύουν απέναντι στους εχθρούς.

Ιστορία Β΄ λυκείου (18) – Αναγέννηση και Ανθρωπισμός

  

Η Φλωρεντία, πόλη στην Τοσκάνη της Ιταλίας, από όπου θεωρείται πως εξαπλώθηκε το πολιτιστικό ρεύμα της Αναγέννησης. (πηγή: Βικιπαίδεια)

 

Βασικά σημεία

 

Αναγέννηση: πνευματική κίνηση που κύριο χαρακτηριστικό της είναι η αναβίωση των αξιών της κλασικής αρχαιότητας, οι οποίες είχαν παραμεριστεί κατά τον Μεσαίωνα.

• Το πνεύμα των ανθρώπων απελευθερώνεται τώρα (15ος-16ος αι.) από τη μεσαιωνική σκέψη, που έδινε έμφαση στη θρησκεία, και γίνεται πιο φιλελεύθερο, δημιουργικό και ερευνητικό.
• Ο αναγεννησιακός άνθρωπος εμπνέεται από τον αρχαίο κόσμο, στόχος του όμως είναι το μέλλον.
• Οι επαναστατικές του επινοήσεις σε όλους τους τομείς της επιστήμης, της τέχνης και της λογοτεχνίας εισάγουν πανηγυρικά την Ευρώπη στην περιπέτεια του νεότερου πολιτισμού της.

 

Ιστορία Β΄ λυκείου (17) – Η κρίση της φεουδαρχίας

 

Χάρτης διασποράς της πανδημίας (πηγή: Βικιπαίδεια)

 

Βασικά σημεία

 

Δυτική Ευρώπη: 1270 - 1330 περίοδος κρίσης  σοβαρό πρόβλημα επισιτισμού λόγω:

• αύξησης του πληθυσμού μεγαλύτερης της αγροτικής παραγωγής.
• παραγωγής προϊόντων που ζητούσε το διεθνές εμπόριο (π.χ. κρασί, λινάρι κ.λπ.) και όχι δημητριακών.
• φυσικών καταστροφών, που προκάλεσαν ζημιές στην γεωργία, στο εμπόριο και στη βιοτεχνία.

Το μεγαλύτερο πλήγμα: ο Μαύρος Θάνατος, επιδημία βουβωνικής πανώλης. 1347 ως το τέλος του αιώνα: διαδόθηκε σε όλη την Ευρώπη και εξόντωσε περίπου τα 2/5 του πληθυσμού.

 

Ιστορία Γ΄ λυκείου (15) - Μεσοπόλεμος

  

Πολιτικός χάρτης της Ευρώπης κατά την περίοδο μεσοπολέμου. πηγή: Βικιπαίδεια

 

Η ΔΕΚΑΕΤΙΑ 1920-1930

 

Οι προκλήσεις κατά της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας και του φιλελευθερισμού

 

§ 1 Ανάδυση καθεστώτων αντίθετων με τη δημοκρατία και τον φιλελευθερισμό

§ 2 Σοσιαλισμός

• οικοδόμηση του σοσιαλισμού «σε μία μόνο χώρα», την ΕΣΣΔ, υπό τη συγκεντρωτική εξουσία του Στάλιν μετά τον θάνατο του Λένιν (1924):
• κρατικοποίηση της καλλιεργήσιμης γης και
• επιτάχυνση της εκβιομηχάνισης στο πλαίσιο μιας αυστηρά προγραμματισμένης οικονομίας υπό τον πλήρη έλεγχο του κράτους.

 

Ιστορία Γ΄ λυκείου (14) - Η Ρωσική Επανάσταση (1917)

  

Τα ρωσικά εδάφη που πέρασαν στις Κεντρικές Δυνάμεις μετά την υπογραφή της συνθήκης του Μπρέστ-Λιτόφσκ (πηγή: Βικιπαίδεια)

 

Βασικά σημεία

 

Η Οκτωβριανή Επανάσταση και η εγκαθίδρυση του κομμουνιστικού καθεστώτος

 

§ 1 Πρώτες ενέργειες των Μπολσεβίκων η Συνθήκη του Μπρεστ-Λιτόφσκ

Οι Μπολσεβίκοι ανέτρεψαν την κυβέρνηση και κατέλαβαν την εξουσία (Οκτώβριος 1917 -Νοέμβριος με το νέο ημερολόγιο). Στη συνέχεια:

• κατήγγειλαν τις συνθήκες που είχε συνάψει έως τότε η κυβέρνηση της Ρωσίας και πρότειναν άμεση ανακωχή. [οι 3 απόψεις: ειρήνη για ανασυγκρότηση του κρατικού μηχανισμού (Λένιν), συνέχιση του πολέμου (Μπουχάριν) και διακοπή του πολέμου χωρίς ειρήνευση (Τρότσκυ)]
• οι Μπολσεβίκοι υπέγραψαν τη Συνθήκη του Μπρεστ-Λιτόφσκ λόγω της ραγδαίας προέλασης των Γερμανών (χειμώνας 1917-1918). Όροι: η Ρωσία εγκατέλειπε στη Γερμανία την Πολωνία, την Ουκρανία, τη Λιθουανία και τις επαρχίες της Βαλτικής, και στην Οθωμανική Αυτοκρατορία την περιοχή του Καυκάσου.
• νέα πρωτεύουσα του κράτους η Μόσχα (αντί της Πετρούπολης).

 

Ιστορία Β΄ λυκείου (16) – Η άλωση της Κωνσταντινούπολης (1453)

  

Η διάταξη των αντιπάλων (πηγή: Βικιπαίδεια)

 

Βασικά σημεία

 

α. Αναζήτηση βοήθειας στη Δύση

• Μανουήλ Β΄ Παλαιολόγος (1391-1425): ταξιδεύει στη Δύση για βοήθεια (Βενετία, Παρίσι, Λονδίνο) χωρίς αποτέλεσμα.
• στο Παρίσι μαθαίνει τα νέα της μάχης της Άγκυρας (1402): ο Ταμερλάνος συντρίβει τον Βαγιαζήτ και τον αιχμαλωτίζει. Το Βυζάντιο παύει να πληρώνει φόρο υποτέλειας και κερδίζει παράταση ζωής μισού αιώνα.
• Σύνοδος της Φερράρας-Φλωρεντίας (1438-1439): ο αυτοκράτορας Ιωάννης Η΄ Παλαιολόγος (1425-1448), για να εξασφαλίσει βοήθεια από τη Δύση, δέχθηκε την πλήρη υποταγή της Ορθόδοξης στην Καθολική Εκκλησία. Ο βυζαντινός λαός απέρριψε τις συμφωνίες αυτές.
• Μεγάλος δούκας Λουκάς Νοταράς: είναι προτιμότερο να δω να κυριαρχεί στην αγορά της Πόλης το φακιόλι (τουρμπάνι) των Τούρκων παρά η καλύπτρα των Λατίνων!

 

Ιστορία Β΄ λυκείου (15) – Οι Οθωμανοί και η ραγδαία προέλασή τους

  

Η επικράτεια των Οθωμανών στην αρχή και στο τέλος της ηγεμονίας του Οσμάν (πηγή: Βικιπαίδεια)

 

Βασικά σημεία

 

α. Η κατάκτηση της Μ. Ασίας

• Οθωμανοί: προέλευση από Κεντρική Ασία. Ύστερα από πίεση των Μογγόλων, μετακινούνται και εγκαθίστανται κοντά στην Προύσα (1281). Εκεί συρρέουν μισθοφόροι και καλλιεργητές.
• Ίδρυση Οθωμανικού κράτους από Οθμάν ή Οσμάν: οι κατακτήσεις του διευκολύνονται από τους γαζήδες και τη διάλυση των ακριτικών σωμάτων.
• 1326 η Προύσα γίνεται πρωτεύουσα του Οθωμανικού κράτους από τον Ορχάν.

 

Ιστορία Γ΄ λυκείου (13) - Ο Μικρασιατικός Πόλεμος (1919-1922)

Η προώθηση του Ελληνικού στρατού στη μικρασιατική ενδοχώρα (πηγή: Wikimedia Commons)

Ο Μικρασιατικός Πόλεμος (1919-1922)

 

Βασικά σημεία

Οι ελληνικές διεκδικήσεις μετά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο

§ 1 Οι δυσχέρειες της Ελλάδας

• οι επιδιώξεις της Ιταλίας και των ΗΠΑ.
• η Ελλάδα είχε την υποστήριξη της Αγγλίας και της Γαλλίας, εφόσον τα συμφέροντα ήταν κοινά.

 

Ιστορία Γ΄ λυκείου (12) - Το συνέδριο ειρήνης των Παρισίων (1919-1920)

  

Χάρτης των εδαφικών αλλαγών στην Ευρώπη μετά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο (πηγή: Βικιπαίδεια)

Το συνέδριο ειρήνης των Παρισίων (1919-1920)

 

§ 1 Οι πρωτεργάτες

Πρωτεργάτες του συνεδρίου ήταν ο Γάλλος πρωθυπουργός Κλεμανσό, ο Αμερικανός πρόεδρος Ουίλσον και ο πρωθυπουργός της Βρετανίας Λόυντ Τζορτζ.

 

§ 2 Κατευθυντήριοι στόχοι

(α) ρύθμιση του γερμανικού ζητήματος, ώστε η Γερμανία να βρίσκεται μόνιμα σε μειονεκτική θέση και

(β) χάραξη νέων συνόρων στην Κεντρική και την Ανατολική Ευρώπη και στην Εγγύς Ανατολή με γνώμονα τις εθνότητες.

 

Ιστορία Γ΄ λυκείου (11) - Η Ελλάδα στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο

  

Η περιοχή της Βορείου Ηπείρου και τα σύγχρονα όρια κρατών (πηγή: Βικιπαίδεια)

 

Η Ελλάδα στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο

 

Οι εκκρεμότητες της Συνθήκης του Βουκουρεστίου

Η συγκεκριμένη συνθήκη δε ρύθμιζε τα σύνορα Ελλάδας – Αλβανίας και την κυριαρχία στα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου. Τελικά:

(α) το Πρωτόκολλο της Φλωρεντίας (4/17 Δεκεμβρίου 1913) παραχωρεί τη Βόρειο Ήπειρο στην Αλβανία.

(β) Το ζήτημα όμως των νήσων του Ανατολικού Αιγαίου δε λύθηκε τότε.

 

Ιστορία Β΄ λυκείου (14) – Τα Ελληνικά κράτη: Τραπεζούς, Ήπειρος, Νίκαια

 

Τα φραγκικά και βυζαντινά κράτη που προέκυψαν μετά τη διανομή των εδαφών της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας ύστερα από την 4η Σταυροφορία (πηγή: Βικιπαίδεια)

Τα Ελληνικά κράτη: Τραπεζούς, Ήπειρος, Νίκαια

 

α. Η Αυτοκρατορία της Τραπεζούντας

• Αυτοκρατορία Τραπεζούντας → Αλέξιος/Δαυίδ Κομνηνοί
• Ιδρύθηκε από τους Κομνηνούς στις βόρειες ακτές της Μικρασίας.
• Σημαντικότερες πόλεις: Τραπεζούντα, Σινώπη, Ηράκλεια του Πόντου.
• Κράτος απομονωμένο μέχρι την κατάκτησή του από τους Τούρκους (1461).

Μια συνέντευξη του τέως βασιλιά Κωνσταντίνου

Γιατί αποφασίσατε να γυρίσετε;

Ακόμη και στα αρχαία κείμενα αναφέρεται ότι όλοι οι εξόριστοι Έλληνες υποφέρουν και θέλουν να γυρίσουν (ο Κωνσταντίνος κατοικούσε μόνιμα στην Ελλάδα από το 2013).

 

1΄ Επιχειρήσατε να επιστρέψετε και επί Μητσοτάκη και υπήρξε αντίδραση. Ήταν λάθος επιλογή;

Όχι, αλλά ο Πρόεδρος πίεζε. Δεν ήθελα να ασχοληθώ με την πολιτική. Ήρθα για να δείξω στα παιδιά μου την Ελλάδα. Πέτυχα να αυξήσω τη νοσταλγία στα παιδιά μου για την Ελλάδα.

 

Νιώθατε ανεπιθύμητος;

Ποτέ. Η Ελλάδα ήταν πάντα το σπίτι μου. Τα πάω καλά με τον κόσμο και δεν ανακατεύομαι με την πολιτική.