Ελένη Γλύκατζη-Αρβελέρ, Το παρελθόν έχει μέλλον;

Τα κυριότερα σημεία της ομιλίας:

Οι Έλληνες είναι ο μόνος βαλκανικός λαός που δεν απελευθέρωσε την κοιτίδα του γένους -δεν λέω την πρωτεύουσα, αλλά την κοιτίδα. Εννοώ την Κωνσταντινούπολη. Έκαναν πρωτεύουσα την Αθήνα, ένα λασποχώρι με 8000 σπίτια -πιθανόν τα μισά να μην είχαν στέγη! Έτσι, θεώρησαν τον εαυτό τους κατευθείαν απόγονο του Περικλή. 1000 χρόνια Βυζάντιο και 500 χρόνια Τουρκοκρατία αποσιωπήθηκαν. 

1΄ Ερώτημα: έχει το παρελθόν μέλλον; Προκύπτουν δύο απορίες: 

(α) υπάρχει συνέχεια στην ελληνική ιστορία; 

(β) διδάσκει τίποτα η Ιστορία ή μήπως η Ελληνικότητα, η Ελληνοσύνη είναι ένα κατασκεύασμα, όπως κάθε εθνική ταυτότητα;

Άγγελος Χανιώτης, Η τεχνολογία της νύχτας στον αρχαίο ελληνικό κόσμο

πηγή: ιστότοπος BLOD του Ιδρύματος Μποδοσάκη

 

Δείτε τη μαγνητοσκοπημένη ομιλία εδώ ή εδώ.

 

Μια πολύ ενδιαφέρουσα διάλεξη του γνωστού ιστορικού, καθηγητή του Ινστιτούτου Προηγμένων Σπουδών του Πρίνστον, Άγγελου Χανιώτη κυρίως για τα μέσα φωτισμού στην αρχαιότητα. Τα βασικά σημεία της διάλεξης:

Η συνέχεια της ελληνικής ιστορίας

πηγή του χάρτη: Βικιπαίδεια

 

Οι καταβολές της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας είναι πολύπλευρες, πράγμα που ισχύει βέβαια για την ιστορία όλων των εθνών. Πρώτα απ' όλα η Ελλάδα κληρονόμησε τον ευρωπαϊκό Διαφωτισμό και είναι επίσης απόγονος της οικονομικής ανάπτυξης της Ευρώπης τον 17ο, 18ο και 19ο αιώνα. Επιπλέον είναι, όπως και τα άλλα ευρωπαϊκά έθνη, κληρονόμος του κλασικού κόσμου, τόσο του ελληνικού όσο και του ρωμαϊκού. Στο σημείο αυτό ακριβώς, όπως είναι φυσικό, έχει μια ξεχωριστή θέση. Οι σύγχρονοι Έλληνες όχι μόνο κατοικούν ένα μεγάλο μέρος από το έδαφος της κλασικής Ελλάδας αλλά περιβάλλονται και από άφθονα ορατά κατάλοιπα του κλασικού πολιτισμού. Βέβαια την ανακάλυψη και τη διαφύλαξη των καταλοίπων αυτών την οφείλουν ως ένα βαθμό σε επιστήμονες και αρχαιολόγους από άλλα έθνη οι οποίοι, παράλληλα με τους ταξιδιώτες του 18ου και του 19ου αιώνα, τους μετέδωσαν μια σαφέστερη εικόνα για τους κλασικούς τους προγόνους. Η συνείδηση του σύγχρονου Έλληνα για την κλασική του κληρονομιά είναι ως ένα σημείο προϊόν της δυτικής επιστήμης. Η συνείδηση αυτή, που ήταν κιόλας ολοφάνερη όταν οι Έλληνες προετοίμασαν και διεξήγαγαν τον απελευθερωτικό αγώνα τους, από το 1821 ως το 1833, πήρε ακόμα πιο έντονη έκφραση όταν ίδρυσαν ένα μικρό εθνικό κράτος.

Μαρία Ευθυμίου - Ρίζες και Θεμέλια

 

Με αφορμή την έκδοση του νέου της βιβλίου η ιστορικός Μαρία Ευθυμίου μιλά για τα ισχυρά στοιχεία του Ελληνισμού, που τον βοήθησαν, κατά τη γνώμη της, να φτάσει εδώ που βρίσκεται σήμερα. Τα κύρια σημεία της διάλεξης:

10΄ Η σημασία της παγκόσμιας ιστορίας.

15΄ Η απορριπτική-επικριτική στάση των Ελλήνων απέναντι στην κοινωνία τους.

17΄ Η σημασία του εμφύλιου πολέμου και του διχασμού για τη νεότερη ελληνική ιστορία.

20΄ Πρωτοπορίες της Επανάστασης: δημιουργία ελεύθερου κράτους (πρώτο στα Βαλκάνια), πρωτοπόρα συντάγματα, σύνδεση με τη Δύση.

Οι θρησκευτικές καταβολές του Φιλελευθερισμού και του Κομμουνισμού (ομιλία της Μ. Ευθυμίου)

Παρακάτω θα βρείτε τα σημαντικότερα σημεία της ομιλίας. Η κ. Ευθυμίου ξεκινά στο 12ο λεπτό.

 

❧

 

12΄ Στο 2017 είχαμε δύο επετείους: τα 5οο χρόνια από το προτεσταντικό κίνημα (την τοιχοκόλληση των 95 θέσεων του Λούθηρου) και τα 100 χρόνια από την Ρωσική Επανάσταση. Φαίνονται ασύνδετες αλλά είναι εξαιρετικά συνδεδεμένες: ο Προτεσταντισμός είναι η δύναμη πίσω από την σύγχρονη οικονομία, που κυριαρχεί στον κόσμο. Ο Μαξ Βέμπερ με το έργο του Η προτεσταντική ηθική και το πνεύμα του καπιταλισμού άλλαξε την οπτική πολλών κοινωνιολόγων και ιστορικών. Τοποθετεί τον καπιταλισμό σε βάσεις ηθικές που προήλθαν από τον Προτεσταντισμό, ο οποίος ξεκίνησε το 1507 από έναν θεολόγο που δεν είχε καθόλου στον νου του ότι οι απόψεις του θα έπαιρναν τέτοια οικονομική και κοινωνική πορεία.