Αρχαία Ελληνική Γλώσσα Β΄ Γυμνασίου (9) – Ενότητα 9η

 

Χάλκινη ενεπίγραφη πλάκα από το ιερό του Διός στην Ολυμπία (300-250 π.Χ.). Φέρει τιμητικό ψήφισμα των Ηλείων για τον Τενέδιο ολυμπιονίκη Δημοκράτη γραμμένο στην ηλειακή διάλεκτο (πηγή: Πυξίς, Ψηφιακή Αρχαιοθήκη)

 

Ενότητα 9^η Η Καλλιπάτειρα

 

Συμπληρωματικό υλικό για τον συγγραφέα και το έργο του

Ενδείξεις για τον βίο του Παυσανία υπάρχουν μέσα στο έργο του, αλλά γενικά δεν υ­πάρχουν εξωτερικές μαρτυρίες από την αρχαιότητα, κι έτσι δε γνωρίζουμε σχεδόν τίποτε για τη ζωή του. Έζησε τον 2ο αι. μ.Χ. και ο ίδιος αναφέρει (5.13.7) ως τόπο διαμονής του την πε­ριοχή του Σιπύλου στη Μ. Ασία. Η γέννηση του τοποθετείται την εποχή του Τραϊανού, γύρω στο 110 μ.Χ.

Βιβλίο του καθηγητή, σελ.66

Ιστορία Β΄ Γυμνασίου (27) - Η καθημερινή ζωή στο Βυζάντιο

 

Μικρογραφία σε χειρόγραφο. Αναπαράσταση βυζαντινού παλατιού. (© Σύνοψις Ιστοριών Ιωάννου Σκυλίτζη, Ισπανία, Μαδρίτη, Εθνική Βιβλιοθήκη) [πηγή: ιστοσελίδα Ευρωπαϊκού Κέντρου Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Ερευνών]

 

Η καθημερινή ζωή στο Βυζάντιο

 

Βασικά σημεία

 

1. Η οικογενειακή ζωή

(α) τα έθιμα του γάμου στη βυζαντινή κοινωνία

• Ο γάμος επιτρεπόταν από την εφηβική ηλικία.
• Πριν τον γάμο γινόταν ο αρραβώνας και υπογραφόταν το προικοσύμφωνο.
• Υπήρχε η συνήθεια του γαμήλιου γλεντιού.
• Το διαζύγιο επιτρεπόταν, αν και η Εκκλησία είχε αντιρρήσεις.

 

Ιστορία Β΄ Γυμνασίου (26) - Εξάπλωση των Τούρκων και η Άλωση της Πόλης (image hotspot)

 

 

Ένα image hotspot με βασικές πληροφορίες για την επέκταση των Οθωμανών Τούρκων στη Μικρασία και στα Βαλκάνια 

και για την άλωση της Κωνσταντινούπολης

 

❦

Αρχαία Ελληνική Γλώσσα Β΄ Γυμνασίου (8) – Ενότητα 8η

 

Πλάτων. Πορτρέτο του Σιλανίωνα (πηγή: Wikimedia Commons)

 

 Ενότητα 8^η Η γένεση της θρησκείας και της δικαιοσύνης

 

Συμπληρωματικά υλικό για τον συγγραφέα και το έργο του

Ο Πλάτων -το πραγματικό του όνομα ήταν Αριστοκλής- γεννήθηκε γύρω στο 428/427 π.Χ. στην Αθήνα. Η οικογένεια του διχάστηκε πολιτικά μετά τον Πελοποννησιακό πόλεμο, καθώς κάποιοι συγ­γενείς του ήταν δημοκρατικοί και κάποιοι άλλοι ολιγαρχικοί. Καταλυτική υπήρξε η γνωριμία του με τον Σωκράτη, του οποίου έζησε τη δίκη και την καταδίκη από κοντά. Ταξίδεψε αρκετά και συνάντησε άλ­λους σοφούς της εποχής του. Όταν επέστρεψε στην πόλη του από τα πρώτα ταξίδια του, γύρω στο 395 π.Χ., δεν έδειξε ενδιαφέρον για συμμετοχή στην πολιτική ζωή της Αθήνας -τον συγκινούσε περισσό­τερο η συγκρότηση μιας ιδεώδους πολιτείας που θα στηριζόταν στη γνώση του Αγαθού. Περί το 387 π.Χ., δημιούργησε μια σχολή στους κήπους του Ακάδημου, την περίφημη Ακαδημία.

Ιστορία Β΄ Γυμνασίου (25) - Η άλωση της Πόλης - 3 (πηγές)

Η Κωνσταντινούπολη. Διακρίνονται τα τείχη και η αλυσίδα που έκλεινε την είσοδο του Κεράτιου κόλπου (πηγή: Βικιπαίδεια)

 

Δύο αποσπάσματα για την άλωση από ιστορικούς της εποχής εκείνης, τον Γεώργιο Φραντζή ή Σφραντζή και τον Κριτόβουλο τον Ίμβριο, σε παράφραση Γιώργου Κοτζιούλα. Περισσότερες πληροφορίες στο ιστολόγιο του Ν. Σαραντάκου, απ'  όπου πήρα τα κείμενα.

 

♦

 

ΤΟ ΨΥΧΟΡΡΑΓΗΜΑ ΤΗΣ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗΣ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑΣ

ΕΝΩ Η ΠΟΛΗ ΕΠΕΡΙΜΕΝΕ ΤΗΝ ΕΙΣΒΟΛΗ ΤΟΥ ΜΩΑΜΕΘ

Οι τελευταίοι εμψυχωτικοί λόγοι του Αυτοκράτορος

Η ΔΡΑΜΑΤΙΚΗ ΝΥΧΤΑ ΤΗΣ 28ΗΣ ΜΑΙΟΥ, ΟΠΩΣ ΤΗΝ ΑΦΗΓΕIΤΑΙ Ο ΦΡΑΝΤΖΗΣ

Ιστορία Β΄ Γυμνασίου (24) - Η άλωση της Πόλης - 2 (ντοκιμαντέρ και διαδραστική άσκηση)

 

Η άλωση της Κωνσταντινούπολης (1453)

 

Παρακολουθήστε ένα πολύ ενδιαφέρον ντοκιμαντέρ του National Geographic. Παρακάτω θα βρείτε τα βασικά σημεία:

 

1'  Το ιστορικό πλαίσιο

• Σχίσμα των Εκκλησιών και μίσος Ορθόδοξων και Δυτικών.
• Άλωση από τους Φράγκους.
• Οι Τούρκοι περνούν στα ευρωπαϊκά εδάφη. Κατάληψη Θεσσαλονίκης και Ιωαννίνων.
• Η σύνοδος Φερράρας-Φλωρεντίας και η ένωση των Εκκλησιών: μία ύστατη προσπάθεια για βοήθεια από τη Δύση.

 

9' Η άνοδος του Μωάμεθ στον θρόνο

• Κατασκευή του Ρούμελη Χισάρ.
• Ο Παλαιολόγος προετοιμάζει την Πόλη για πολιορκία.
• Η περίφημη αλυσίδα του Κεράτιου κόλπου σφράγιζε τις πύλες των τειχών που έβλεπαν τη θάλασσα.
• Ο γενουάτης διοικητής της Χίου Ιουστινιάνης με τους μαχητές του και άλλοι δυτικοί βρίσκονται ανάμεσα στους υπερασπιστές της Πόλης. Συνολικά δεν ξεπερνούσαν τις 8.000.

 

17' Αρχή της πολιορκίας

Οι πολιορκητές υπερείχαν σε στρατιωτικές δυνάμεις (160.000), στόλο και πυροβολικό. Σέρβοι και Έλληνες μεταξύ των πολιορκητών.

 

23' Συγκρούσεις στη θάλασσα.

• Ο Φλαντανελάς εναντίον των Τούρκων.
• Μεταφορά τουρκικών πλοίων μέσω της στεριάς από τον Βόσπορο στον Κεράτιο.

 

31' Τελική επίθεση

• Ο Μωάμεθ Β΄προτείνει στον Παλαιολόγο να παραδοθεί, αλλά αυτός απορρίπτει την πρόταση. Ο Μωάμεθ υπόσχεται στους στρατιώτες του τριήμερη λεηλασία της Πόλης.
• Ο Μωάμεθ Β΄ χρησιμοποιεί όλες του τις δυνάμεις -ακόμη και την προσωπική του φρουρά.

 

43' Η Πόλις εάλω

• Οι Τούρκοι ναύτες εγκαταλείπουν τα πλοία τους, γιατί βιάζονται να λαφυραγωγήσουν.
•  Ο Ιουστινιάνης, τελικά, κατάφερε να διαφύγει με πλοίο και πέθανε στη Χίο.
•  Ο Μωάμεθ Β΄ ορίζει πατριάρχη τον Γεώργιο Σχολάριο ή Γεννάδιο. 

❧

Άσκηση

Αφού παρακολουθήσετε το ντοκιμαντέρ, δοκιμάστε τις γνώσεις σας λύνοντας την παρακάτω διαδραστική άσκηση:

 

❦

Ιστορία Β΄ Γυμνασίου (23) - Η άλωση της Πόλης - 1 (σχεδιάγραμμα)

 

Η ανατολική Μεσόγειος λίγο πριν την Άλωση (πηγή: Βικπαίδεια)

 

Η άλωση της Πόλης

 

Βασικά σημεία

 

1. Πολιορκία και άλωση της Πόλης

 (α) οι επιτυχίες του Μουράτ Β΄:

Ο σουλτάνος Μουράτ Β΄ κατάφερε να σταθεροποιήσει το κράτος των Οθωμανών και στη συνέχεια:

• κατάκτησε τα Γιάννενα, τη Θεσσαλονίκη (1430) και νίκησε τους σταυροφόρους στη Βάρνα (1444).
• προετοίμασε την πολιορκία της Πόλης.

Ιστορία Β΄ Γυμνασίου (22) - Εξάπλωση των Τούρκων και τελευταίες προσπάθειες για την ανάσχεσή τους

Εξάπλωση Οθωμανών στην Ευρώπη και στην Εγγύς Ανατολή (πηγή: Wikimedia Commons)

 

 

Εξάπλωση των Τούρκων και τελευταίες προσπάθειες για την ανάσχεσή τους

 

Βασικά σημεία

 

1. Οι Οθωμανοί και οι κατακτήσεις τους

(α) προέλευση

Oι Οθωμανοί Τούρκοι ήταν μία τουρκική φυλή που ήρθε από την Ανατολή και εγκαταστάθηκε κοντά στην Προύσα της Μικρασίας. Οφείλουν το όνομά τους στον ηγεμόνα τους (σουλτάνο) Οθμάν ή Οσμάν.

Ιστορία Β΄ Γυμνασίου (21) - Η περίοδος της Λατινοκρατίας και τα ελληνικά κράτη

 

Τα κράτη που προέκυψαν μετά την κατάκτηση της Κωνσταντινούπολης το 1204 (πηγή: Βικιπαίδεια)

 

Η περίοδος της Λατινοκρατίας και τα ελληνικά κράτη

 

Βασικά σημεία

 

1. Τα λατινικά κράτη (Λατινοκρατία)

Οι σταυροφόροι μοίρασαν μεταξύ τους τα εδάφη της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας κατά τη συμφωνία που είχαν κάνει πριν την άλωση (Partitio Romaniae). Η Βενετία απέσπασε το μεγαλύτερο μέρος της Κωνσταντινούπολης και τα σημαντικότερα νησιά και λιμάνια του Αιγαίου και του Ιονίου. Τα υπόλοιπα κράτη που προέκυψαν ήταν τα εξής:

• η Αυτοκρατορία της Κωνσταντινούπολης.
• το Βασίλειο της Θεσσαλονίκης.
• το Δουκάτο των Αθηνών.
• η Ηγεμονία της Αχαΐας.

 

Ιστορία Β΄ Γυμνασίου (20) - Οι σταυροφορίες και η πρώτη άλωση της Πόλης

Χάρτης της 1ης Σταυροφορίας (πηγή: Βικιπαίδεια)

 

 Οι σταυροφορίες και η πρώτη άλωση της Πόλης

 

Βασικά σημεία

 

1. Ορισμός και παράγοντες διαμόρφωσης

(α) οι σταυροφορίες και ο σκοπός τους

Οι σταυροφορίες ήταν εκστρατείες που ξεκίνησαν από τη Δυτική Ευρώπη και αποσκοπούσαν στην απελευθέρωση των Αγίων Τόπων από τους μουσουλμάνους.