Με αφορμή την έκδοση του νέου της βιβλίου η ιστορικός Μαρία Ευθυμίου μιλά για τα ισχυρά στοιχεία του Ελληνισμού, που τον βοήθησαν, κατά τη γνώμη της, να φτάσει εδώ που βρίσκεται σήμερα. Τα κύρια σημεία της διάλεξης:
10΄ Η σημασία της παγκόσμιας ιστορίας.
15΄ Η απορριπτική-επικριτική στάση των Ελλήνων απέναντι στην κοινωνία τους.
17΄ Η σημασία του εμφύλιου πολέμου και του διχασμού για τη νεότερη ελληνική ιστορία.
20΄ Πρωτοπορίες της Επανάστασης: δημιουργία ελεύθερου κράτους (πρώτο στα Βαλκάνια), πρωτοπόρα συντάγματα, σύνδεση με τη Δύση.
27΄ Ο τριπλασιασμός της έκτασης του Ελληνικού κράτους μετά την Επανάσταση.
28΄ Η ιδιαιτερότητα των ελληνικών εμφύλιων πολέμων.
35΄ Ελλάδα: η μόνη χώρα που είχε εμφύλιο μετά τον Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο.
38΄ Η έκταση της χώρας δεν επηρεάζει την προκοπή της: στην Ευρώπη υπάρχουν σήμερα 25 χώρες μικρότερες από την Ελλάδα. Η Ολλανδία έχει έκταση το 1/3 της Ελλάδας, αλλά βρίσκεται μέσα στις 10 πιο επιτυχημένες χώρες παγκοσμίως τα τελευταία 500 χρόνια. Είναι η 2η μεγαλύτερη παραγωγός αγροτικών προϊόντων στον κόσμο.
42΄ Οι λόγιοι και οι έμποροι, την εποχή της Επανάστασης, μπόρεσαν να εκτιμήσουν σωστά την πολιτική κατάσταση και τις ισορροπίες της εποχής και να λάβουν καίριες αποφάσεις για την εξέλιξη του αγώνα.
44΄ Τα ισχυρά σημεία του Ελληνισμού είναι η γλώσσα, η ναυτοσύνη και το επιχειρείν.
47΄ Η ελληνική πλευρά κατά την Τουρκοκρατία δημιούργησε τα περισσότερα και σπουδαιότερα σχολεία σε σχέση με τις άλλες κοινότητες (π.χ. Μηλιές Πηλίου, Ζωσιμαία Σχολή Ιωαννίνων, Σχολή Δημητσάνας, Ευαγγελική Σχολή Σμύρνης, Φιλολογικό Γυμνάσιο Σμύρνης). Τα ιδρύματα αυτά δημιουργήθηκαν κυρίως χάρη στις χορηγίες των εμπόρων.
54΄ Όλοι οι ορθόδοξοι χριστιανοί της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας ποιμαίνονταν από ελληνόφωνα Πατριαρχεία (Κωνσταντινουπόλεως, Ιεροσολύμων, Αλεξανδρείας -το Αντιοχείας προσφάτως έγινε αραβόφωνο).
57΄ Η ελληνική και η κινεζική γλώσσα έχουν ένα μοναδικό παγκοσμίως χαρακτηριστικό: είναι συνεχώς ζωντανές τα τελευταία 4 χιλιάδες χρόνια και γράφονται τουλάχιστον 3,5 χιλιάδες χρόνια. Προηγήθηκαν σπουδαίοι πολιτισμοί, όπως ο Σουμεριακός και ο Αιγυπτιακός, αλλά οι Σουμέριοι αφομοιώθηκαν και η αιγυπτιακή γλώσσα χάθηκε μετά την αραβική κατάκτηση της Αιγύπτου.
62΄ Υπάρχουν λαοί που έγραψαν τη γλώσσα τους πολύ πρόσφατα: οι Αλβανοί απέκτησαν γραφή στα τέλη του 19ου αι. και οι Βλάχοι δεν έγραψαν τη γλώσσα τους.
66΄ Στη διάρκεια της Τουρκοκρατίας αναπτύχθηκε και το δεύτερο σπουδαίο χαρακτηριστικό των Ελλήνων: η ναυτιλία. Υπολογίζεται ότι το 20% των ειδών της Γης έχει μεταφερθεί με ελληνικά πλοία και το 56-58% των ευρωπαϊκών θαλάσσιων μεταφορών γίνεται με ελληνικά πλοία. Η ναυτιλία ανέβηκε μετά το 1650 και το 1780 οι Έλληνες είχαν το ισχυρότερο ναυτικό της ανατολικής Μεσογείου. Τα αρχεία της Ύδρας το 1778 είχε καταγεγραμμένα πάνω από 200 πλοία, περισσότερα από τη Μασσαλία. Όταν ξεσπά η Επανάσταση οι Έλληνες έχουν έτοιμα για δράση 1000 πλοία.
72΄ Η ανάγνωση της Γραμμικής Β΄ γραφής, οι Μυκηναίοι και η ναυτοσύνη τους. Οι ελληνικές αποικίες της Κριμαίας, του Εύξεινου Πόντου και της Κάτω Ιταλίας. Ο αποικισμός της Κύπρου από τους Μυκηναίους. Η ναυτοσύνη επέτρεψε στους Έλληνες να δημιουργήσουν 400 τουλάχιστον αποικίες στη Μεσόγειο (π.χ. Μασσαλία, Νίκαια, Ντουμπρόβνικ).
89΄ Γιατί η σφηνοειδής γραφή είναι δεξιόστροφη;
95΄ Τα ελληνικά γίνονται η γλώσσα επικοινωνίας της ανατολικής Μεσογείου, μιας περιοχής με υψηλό πολιτισμό. Οι Κέλτες της Βρετανίας, της Γαλατίας και της Ιβηρικής χερσονήσου, όταν κατακτήθηκαν από τους Ρωμαίους, έχασαν τη γλώσσα τους μέσα σε 100 χρόνια. Αντίθετα, όταν οι Ρωμαίοι κατέκτησαν την Ελλάδα, θεώρησαν δείγμα μόρφωσης να μάθουν τα ελληνικά. Στη σύγχρονη εποχή δίνονται ελληνικά ονόματα σε εφευρέσεις, π.χ. telephone, megabytes κλπ.
102΄ Ο Χριστιανισμός, αν και γεννήθηκε από έναν Εβραίο σε εβραϊκό έδαφος υπό ρωμαϊκή κατοχή, διαδόθηκε μέσω των ελληνικών και έδωσε παγκόσμιους όρους ελληνικής προέλευσης: Χριστιανισμός, Εκκλησία, Ευαγγέλιο, βάπτισμα. Το Ευαγγέλιο διαδόθηκε στην Ανατολή χωρίς να χρειαστεί μετάφραση. Μεταφράστηκε στα λατινικά 300 χρόνια μετά την καταγραφή στα ελληνικά, όταν ο Χριστιανισμός άρχισε να διαδίδεται στη δυτική Ευρώπη, επειδή εκεί τα ελληνικά δεν ήταν πολύ γνωστά.
109΄ Ο Κωνσταντίνος και η Α΄ Οικουμενική Σύνοδος. Οι εργασίες έγιναν στα ελληνικά, γιατί θεωρούνταν αυτονόητο ότι όλοι οι ιεράρχες, απ' όπου και να είχαν έρθει, θα ήξεραν ελληνικά. Στο 400 μ.Χ. οι αυτοκράτορες της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας μιλούν λατινικά (αφού είναι Ρωμαίοι) και ξέρουν ελληνικά, επειδή είναι μορφωμένοι. Οι νόμοι τους εκδίδονται στα λατινικά με μια ελληνική περίληψη. Στο 700 μ.Χ. όλα τα κείμενα είναι στα ελληνικά και στο 800 οι αυτοκράτορες δεν ξέρουν καν λατινικά, αν και χαρακτηρίζουν τον εαυτό τους Ρωμαίο αυτοκράτορα.
118΄ Ο Καρλομάγνος, γερμανικής καταγωγής ηγέτης των Φράγκων, κατακτά μεγάλο μέρος της δυτικής Ευρώπης και ονομάζει την αυτοκρατορία του (την πρώτη αξιόλογη στη δυτική Ευρώπη μετά την αρχαία Ρωμαϊκή) "Αγία Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία του Γερμανικού Έθνους" -ήθελε να ανασυστήσει την αρχαία Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία.
❦
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου