Δευτέρα 22 Ιανουαρίου 2024

Ιστορία Γ΄ λυκείου (13) - Ο Μικρασιατικός Πόλεμος (1919-1922)

Η προώθηση του Ελληνικού στρατού στη μικρασιατική ενδοχώρα (πηγή: Wikimedia Commons)



Ο Μικρασιατικός Πόλεμος (1919-1922)

 

Βασικά σημεία


Οι ελληνικές διεκδικήσεις μετά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο

§ 1 Οι δυσχέρειες της Ελλάδας

  • οι επιδιώξεις της Ιταλίας και των ΗΠΑ.
  • η Ελλάδα είχε την υποστήριξη της Αγγλίας και της Γαλλίας, εφόσον τα συμφέροντα ήταν κοινά.

 

§ 2 Ευνοϊκές συγκυρίες

  • η απουσία της Ρωσίας.
  • η επιθυμία της Αγγλίας και της Γαλλίας να περιορίσουν τις βλέψεις της Ιταλίας.
  • οι εξαιρετικά επιτυχείς διπλωματικοί χειρισμοί του Βενιζέλου και των συνεργατών του.

Αποτέλεσμα: εξασφαλίστηκαν κάθε άλλο παρά ευκαταφρόνητα νέα εδάφη.

 

§ 3 Οι εθνικές διεκδικήσεις της Ελλάδας

- Βόρεια Ήπειρος, Θράκη, δυτικά παράλια της Μικράς Ασίας και τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου πλην των Δωδεκανήσων, στηρίζονταν δε στην εθνολογική σύνθεση του πληθυσμού τους.

 

§ 4 Η εμπλοκή στην Ουκρανία

  • Για την ενίσχυση της διαπραγματευτικής θέσης της χώρας ο Βενιζέλος έστειλε στρατό (1919) για να πολεμήσει εναντίον των Μπολσεβίκων (Ρώσοι κομμουνιστές) στην Ουκρανία.
  • Ως αντίποινα οι Μπολσεβίκοι στράφηκαν εναντίον των ελληνικών κοινοτήτων της νότιας Ρωσίας: πολλοί Έλληνες έπεσαν θύματα των Μπολσεβίκων, ενώ πολλοί περισσότεροι κατέφυγαν πρόσφυγες στην Ελλάδα και στον Πόντο.

 

Η κίνηση για την ανεξαρτησία του Πόντου

§ 1-2 Η Ποντοαρμενική Ομοσπονδία

  • 1918 οργανώσεις Πόντιων ζητούν ίδρυση ανεξάρτητου ποντιακού ή ποντοαρμενικού κράτους και υποβάλουν αίτημα στο Συνέδριο Ειρήνης στο Παρίσι
  • ο Βενιζέλος θεωρούσε το σχέδιο ανέφικτο, αλλά στήριζε την ίδρυση αρμενικού κράτους
  • Εν τέλει προκρίθηκε η δημιουργία Ποντοαρμενικής Ομοσπονδίας (Ιανουάριος 1920).
  • η ομοσπονδία κατέρρευσε από το κίνημα του Μουσταφά Κεμάλ και άλλων Τούρκων αξιωματικών.

 

Η συμμαχική εντολή για την απόβαση του ελληνικού στρατού στη Σμύρνη και η έκβαση του πολέμου

§ 1 Η κατάληψη της Σμύρνης

  • Οι Σύμμαχοι δίνουν εντολή στον Βενιζέλο (Μάιος 1919) να καταλάβει ο ελληνικός στρατός της Σμύρνη και την γύρω περιοχή με σκοπό τη διατήρηση της τάξης και την ανάσχεση της ιταλικής επέκτασης εκεί.
  • η οριστική τύχη της Σμύρνης και της ενδοχώρας της θα έκρινε δημοψήφισμα των κατοίκων ύστερα από πέντε χρόνια ελληνικής διοίκησης.

 

Παρέλαση της ελληνικής 1η μεραρχίας στην προκυμαίας της Σμύρνης, 2 Μαΐου 1919 (πηγή: Wikimedia Commons)


§ 2 Ελληνοτουρκικός πόλεμος

  • εκλογική ήττα του Βενιζέλου (Νοέμβριος 1920) και η επάνοδος του Κωνσταντίνου στον θρόνο της Ελλάδας. επέκταση του ελληνικού μετώπου στη Μικρά Ασία και η διάσπασή του από τα τουρκικά στρατεύματα τον Αύγουστο του 1922.
  • ήττα και υποχώρηση του ελληνικού στρατού,
  • πυρπόληση της Σμύρνης τον ίδιο μήνα από τους Τούρκους και διωγμός των Ελλήνων της Μικράς Ασίας, του Πόντου και της Ανατολικής Θράκης.
  • κίνημα αξιωματικών του στρατού υπό τον Νικόλαο Πλαστήρα (Σεπτέμβριος 1922): ο Κωνσταντίνος υποχρεώθηκε να αποχωρήσει οριστικά από την Ελλάδα και παραπέμφθηκαν σε δίκη, με την κατηγορία της εσχάτης προδοσίας, έξι στελέχη της βασιλικής παράταξης, τα οποία και εκτελέστηκαν τον Νοέμβριο του ίδιου έτους.

 

§ 3 Η συνθήκη της Λωζάννης (1923)

  • υποχρεωτική ανταλλαγή των Ελλήνων ορθόδοξων χριστιανών της Τουρκίας και των μουσουλμάνων της Ελλάδας. Εξαιρέθηκαν οι μουσουλμάνοι της Δυτικής Θράκης και οι Έλληνες της Κωνσταντινούπολης και των νησιών της Ίμβρου και της Τενέδου.
  • παραμονή στην Κωνσταντινούπολη του Οικουμενικού Πατριαρχείου.

 

Συμπεράσματα

  • η Συνθήκη της Λωζάννης ήταν σκληρή και ταπεινωτική για την Ελλάδα.
  • στρατιωτική ταπείνωση, πολιτικός διχασμός, διεθνής απομόνωση, φροντίδα για τους πρόσφυγες.

 

 

Δεν υπάρχουν σχόλια: