 |
| Η έδρα των Ηνωμένων Εθνών στη Νέα Υόρκη (πηγή: Wikimedia Commons) |
Ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ)
§ 1 Ίδρυση του ΟΗΕ
- Η αδυναμία της Κοινωνίας των Εθνών (ΚτΕ) να προστατεύσει τη διεθνή ασφάλεια ανέδειξε την ανάγκη σχηματισμού μιας νέας οργάνωσης με σκοπό την κατοχύρωση της διεθνούς τάξης και της δικαιοσύνης.
- Απρίλιος-Ιούνιος 1945: συγκλήθηκε στον Άγιο Φραγκίσκο των ΗΠΑ η ιδρυτική διάσκεψη του νέου Οργανισμού των Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ), με τη συμμετοχή και της Ελλάδας.
§ 2 Δομή και λειτουργία του ΟΗΕ
- σκοπός: συλλογική ασφάλεια.
- βασικά όργανα: ο Γενικός Γραμματέας, η Γενική Συνέλευση και το Συμβούλιο Ασφαλείας (εξετάζει προβλήματα που μπορεί να οδηγήσουν σε διατάραξη της ειρήνης).
- μόνιμα μέλη: ΗΠΑ, ΕΣΣΔ (σήμερα η Ρωσική Ομοσπονδία), Βρετανία, Γαλλία και Κίνα.
- η απόφαση προϋποθέτει τη σύμφωνη γνώμη και των 5. Όποιο μέλος διαφωνεί έχει δικαίωμα βέτο.
- ειδικευμένες υπηρεσίες: UNICEF (προστασία και περίθαλψη παιδιών) και UNESCO (πολιτιστική ανάπτυξη και κληρονομιά).
- ο ΟΗΕ συνέβαλε στη μείωση των διεθνών εντάσεων, όχι όμως πάντα με επιτυχία.
 |
| Η πολιτική κατάσταση στην Ευρώπη κατά τον Ψυχρό Πόλεμο (πηγή: Wikimedia Commons) |
Η έναρξη του Ψυχρού Πολέμου, οι επιπτώσεις του στην Ελλάδα και ο εμφύλιος πόλεμος
Η έναρξη του Ψυχρού Πολέμου στην Ευρώπη
1 Ανταγωνισμός των νικητών και συμφωνία των ποσοστών
- Οι νικητές του Β΄ Παγκόσμιου πολέμου δεν είχαν λάβει κοινές αποφάσεις για τον μεταπολεμικό κόσμο.
- Η «συμφωνία ποσοστών» (Μόσχα, Οκτώβριος 1944): Τσόρτσιλ και Στάλιν συμφωνούν η Ελλάδα να είναι υπό βρετανική επιρροή και η ΕΣΣΔ να ελέγχει τα υπόλοιπα Βαλκάνια.
2 Ανατολικό μπλοκ
- Ανατολική Ευρώπη: οι Σοβιετικοί εγκατέστησαν φιλικά προς αυτούς πολιτεύματα μέχρι το 1947, θεωρώντας ότι αυτό ήταν απαραίτητο για την ασφάλεια της χώρας τους.
3 Οι δύο Γερμανίες
- Οι Δυτικοί και οι Σοβιετικοί θεωρούν ότι ο έλεγχος της Γερμανίας προσφέρει πλεονέκτημα λόγω του μεγέθους, της βιομηχανικής υποδομής και της θέσης της χώρας στην Ευρώπη.
- η Σοβιετική Ένωση φοβόταν ενδεχόμενη γερμανική επίθεση.
- Οι Δυτικοί ήθελαν μια ισχυρή Γερμανία ως αντίβαρο στη δύναμη των Σοβιετικών.
- Έτσι, δημιουργήθηκαν (1949) δύο γερμανικά κράτη, η Δυτική Γερμανία (υπό δυτική επιρροή), με πρωτεύουσα τη Βόννη, και η Ανατολική Γερμανία (υπό σοβιετική επιρροή), με πρωτεύουσα το Ανατολικό Βερολίνο.
4 Δόγμα Τρούμαν και αμερικανική επιρροή στην Ελλάδα
- 1946: αρχή ελληνικού Εμφύλιου Πολέμου.
- Οι Βρετανοί δυσκολεύονται να βοηθήσουν τη φιλοδυτική ελληνική κυβέρνηση.
- Δόγμα Τρούμαν (12 Μαρτίου 1947): αμερικανική οικονομική και στρατιωτική βοήθεια σε Ελλάδα και Τουρκία, για να «αντισταθούν στον κομμουνισμό».
- Αποτέλεσμα: επικράτηση των φιλοδυτικών κυβερνητικών δυνάμεων στον ελληνικό Εμφύλιο Πόλεμο, αλλά και εξάρτηση της Ελλάδας από τις ΗΠΑ.
 |
| Οι χώρες που έλαβαν την οικονομική ενίσχυση του σχεδίου Μάρσαλ σημειώνονται με κόκκινες στήλες που υποδεικνύουν αναλογικά και το ποσό της οικονομικής ενίσχυσης ανά έθνος (πηγή: Βικιπαίδεια) |
Από το Σχέδιο Μάρσαλ στην ίδρυση του NATO
1 Σχέδιο Μάρσαλ και ΟΟΣΑ
- 1947: ο Τζορτζ Μάρσαλ (Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών) ανήγγειλε τη χορήγηση αμερικανικής οικονομικής βοήθειας στις ευρωπαϊκές χώρες με στόχο την ανασυγκρότησή τους και τον περιορισμό της σοβιετικής επιρροής.
- Το δέχθηκαν μόνο οι δυτικές χώρες και από το 1948 έως το 1952 ενισχύθηκαν οικονομικά.
- Επίσης, απόρροια του Σχεδίου Μάρσαλ ήταν και η ίδρυση του Οργανισμού για την Ευρωπαϊκή Οικονομική Συνεργασία (ΟΕΟΣ - αργότερα ΟΟΣΑ, Οργανισμός για την Οικονομική Συνεργασία και Ανάπτυξη).
2 Η στάση των Σοβιετικών
- οι Σοβιετικοί θεώρησαν ότι οι Αμερικανοί εξαγόρασαν τις ευρωπαϊκές χώρες και ενέτειναν τον έλεγχο τους στις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης.
- Η ρήξη Τίτο (γιουγκοσλάβος ηγέτης) - Στάλιν και ο αποκλεισμός του Βερολίνου ανάγκασαν τις δυτικές δυνάμεις να συγκροτήσουν συμμαχία, το Βορειοατλαντικό Σύμφωνο (NATO), που υπογράφηκε στην Ουάσινγκτον στις 4 Απριλίου 1949. Μέλη: ΗΠΑ, Καναδάς, Βρετανία, Γαλλία, Ιταλία κ.ά. Η Ελλάδα και η Τουρκία προσχώρησαν στο NATO το 1952 και η Δυτική Γερμανία το 1955.
Ο ελληνικός εμφύλιος πόλεμος
- διάρκεια 1946-1949: πρώτο πεδίο ένοπλης αντιπαράθεσης του Ψυχρού Πολέμου.
- πλευρές: φιλοδυτικές δυνάμεις του Κέντρου και της Δεξιάς, με ένοπλη δύναμη τον Εθνικό Στρατό, και οι δυνάμεις του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδας (ΚΚΕ), με ένοπλη δύναμη τον Δημοκρατικό Στρατό Ελλάδας (ΔΣΕ).
- το ΚΚΕ κηρύσσεται παράνομο κόμμα (Δεκέμβριος 1947) και παρέμεινε έτσι έως το 1974.
- λήξη: καλοκαίρι του 1949 με νίκη των φιλοδυτικών δυνάμεων. Επιπτώσεις:
- μεγάλος αριθμός θυμάτων,
- εμπόδιο στην ανασυγκρότηση της χώρας,
- διάψευση προσδοκιών για κοινωνική απελευθέρωση και κοινωνική δικαιοσύνη,
- βαθιά ψυχολογικά τραύματα στην κοινωνία, που άργησαν να επουλωθούν.
Θέλω κι άλλο!
- Εδώ υπογραμμισμένα τα βασικά σημεία των ενοτήτων του κεφαλαίου ΣΤ΄.
- Δείτε σε αυτόν τον σύνδεσμο την παρουσίαση που χρησιμοποιήσαμε στην τάξη.
❦
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου