Χάρτης των τειχών της αρχαίας Αθήνας και του Πειραιά. Η Ακαδημία του Πλάτωνα φαίνεται στα ΒΔ της πόλης (πηγή: Βικιπαίδεια)
Θα μπορούσε κανείς να σκεφτεί ποιες είναι οι Ιδέες για τον Πλάτωνα. Έτσι όπως σας το παρουσίασα ως τώρα, κάθε καθολική έννοια, κάθε κατηγορούμενο, κάθε κατηγόρημα που αποδίδουμε σ’ ένα πράγμα, θα μπορούσε να είναι μια Ιδέα. Ο Πλάτων διστάζει να το πει τόσο ρητώς αυτό, γιατί αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα… και ο ίδιος όταν κριτικάρει τον εαυτό του, το θέτει. Λέει: «τι γίνεται με τις αρνητικές ιδέες, υπάρχει και η αδικία σαν ιδέα, ας πούμε;» και δεν είναι έτοιμος να απαντήσει· ή υπάρχουν και ποταπές καθημερινές έννοιες —η τρίχα, ας πούμε, λέει στον Παρμενίδη, «υπάρχει η ιδέα της τρίχας; Αν υπάρχει η ιδέα του ζώου, γιατί να μην υπάρχει η ιδέα της τρίχας;». «Όχι», λέει, «τόσο ταπεινές ιδέες δεν θα τις βάλουμε στον κόσμο των Ιδεών». Αν κατηγοριοποιήσει ποιες κατηγορίες οντοτήτων ονομάζει Ιδέες ο Πλάτωνας, θα ‘λεγα ότι είναι τρεις κατηγορίες.
Η πρώτη και βασικότερη είναι αυτό που θα λέγαμε ηθικές έννοιες, ηθικές αξίες, όπως αυτές που σας ανέφερα —η δικαιοσύνη, η ευσέβεια, η σωφροσύνη, η ανδρεία, οι κλασικές αρχαιοελληνικές ηθικές αξίες. Αυτές υπάρχουν σε όλο το πλάτος, το εύρος, του πλατωνικού έργου, δεν τις εγκαταλείπει δηλαδή ποτέ και είναι χαρακτηριστικό του πλατωνισμού, ένα σωκρατικό κατά κάποιο τρόπο ιδεώδες ότι "η αρετή", λέει ο Πλάτων, "είναι γνώση", δηλαδή δεν διαχωρίζει ποτέ το καθολικό που συλλαμβάνω με τον νου, από την ηθική αξία που μου λέει τι πρέπει να κάνω.
