 |
| Βίνσεντ βαν Γκογκ, Σταροχώραφο με κυπαρίσσια, 1889, Λονδίνο, Εθνική Πινακοθήκη (πηγή: Βικιπαίδεια) |
Τέχνη: μια γλώσσα για όλους, σε όλες τις εποχές
Η τέχνη και η σημασία της
Η τέχνη:
- προσφέρει αισθητική απόλαυση και κάνει ακόμη πιο ανθρώπινη, ευχάριστη, ποικίλη και πλούσια τη ζωή.
- βοηθά τον άνθρωπο να κατανοεί την πραγματικότητα: προβάλλει τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα των ανθρώπων· καλλιεργεί και διευρύνει τους πνευματικούς ορίζοντες· κατά συνέπεια, επεκτείνει τη δυνατότητα κατανόησης της πραγματικότητας.
- βοηθά τον άνθρωπο να υπομένει: προβάλλοντας αξίες και πρότυπα δυναμώνει τον άνθρωπο πνευματικά και ψυχικά.
- μαθαίνει στους ανθρώπους να ενεργούν ομαδικά και να σέβονται την προσπάθεια των άλλων.
Παρ' όλα αυτά, οι σημερινές κοινωνικές προτεραιότητες και ο χαρακτήρας της εκπαίδευσης δεν ευνοούν τα καλλιτεχνικά μαθήματα, που εμφανίζονται πολύ περιορισμένα στο αναλυτικό πρόγραμμα με εμφανή τα αποτελέσματα στον αισθητικό προσανατολισμό και στη γενικότερη πνευματική καλλιέργεια των νέων.
Με ποιο τρόπο μπορεί η εκπαίδευση να φέρει τους μαθητές πιο κοντά στην τέχνη;
- με έμφαση στη διδασκαλία των κεφαλαίων που αφορούν την τέχνη στο μάθημα της ιστορίας.
- με πλατύτερη παρουσίαση των μνημείων μέσα από τις σελίδες των σχολικών βιβλίων (εικονογράφηση, διαφωτιστικές λεζάντες, έγκυρες αναλύσεις από αρχαιολόγους, κριτικούς τέχνης κλπ.).
- με μελέτη των μνημείων σε συνάρτηση με την ύλη συναφών μαθημάτων (π.χ. ιστορίας, γεωγραφίας) ή μέσω σχολικών προγραμμάτων (π.χ. περιβαλλοντικής αγωγής).
- με επισκέψεις: κατάλληλα οργανωμένες/προετοιμασμένες πρώτα σε μνημεία της περιοχής και γενικά σε μουσεία λαϊκής τέχνης, κινηματογράφου, πινακοθήκες· παρακολούθηση θεατρικών παραστάσεων, συναυλιών κλπ.
- με επιλογή, μελέτη και ανάδειξη από τα σχολεία συγκεκριμένων –άγνωστων καλύτερα- μνημείων.
- με πλουσιότερη διακόσμηση του σχολείου με φωτογραφίες, εικόνες, ζωγραφιές ή/και μακέτες μνημείων που σχεδιάστηκαν ή φιλοτεχνήθηκαν από μαθητές.
- με οργάνωση ολιγοήμερων σχολικών εκδρομών που να συνδυάζουν αναψυχή και επίσκεψη σε χώρους σημαντικούς από πολιτιστική άποψη.
- με τακτικές προβολές σχετικών ταινιών/ντοκιμαντέρ και συζητήσεις στη συνέχεια.
- με καλλιτεχνικούς διαγωνισμούς, όπως το πρόγραμμα για τη δημιουργία μαθητικών κινηματογραφικών ταινιών «Με μια κάμερα στο χέρι», που υλοποιήθηκε παλαιότερα.
❧
Σχετικά κείμενα:
Μαριάννα Τζιαντζή, Αναζητώντας την «ωραία και υγιή περηφάνια»
Στην Ελλάδα οι μαθητές των μουσικών σχολείων βγήκαν στο δρόμο,όμως κάπου αλλού, χάρη στη μουσική, οι νέοι ξεφεύγουν από το δρόμο.
Παράξενες συμπτώσεις παρατηρούνται ανάμεσα στον τηλεοπτικό και τον πραγματικό κόσμο. Την Τετάρτη, στην αργία των Τριών Ιεραρχών, στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη, εκατοντάδες μαθητές μουσικών και καλλιτεχνικών σχολείων βγήκαν στο δρόμο με τύμπανα, όμποε, φλάουτα, σαξόφωνα, τρομπέτες και άλλα όργανα και με αίτημα να μη μαραζώσουν, να παραμείνουν ζωντανά τα σχολεία τους. Το ίδιο βράδυ, στον «Εξάντα» (ΝΕΤ) του Γιώργου Αυγερόπουλου, μάθαμε για τα 370.000 παιδιά, εφήβους και νέους της Βενεζουέλας που ξέφυγαν από το δρόμο, τις συμμορίες, τα ναρκωτικά και την πορνεία χάρη στη μουσική, συμμετέχοντας στις 285 νεανικές-παιδικές και στις 30 επαγγελματικές ορχήστρες κλασικής μουσικής που λειτουργούν σήμερα σε αυτή τη χώρα. «Βία, ένταση, ταλαιπωρία, οξύτατες αντιπαραθέσεις»: οι λέξεις αυτές κυριαρχούν στα δελτία ειδήσεων, όμως πίσω από τα συμπτώματα υπάρχει και η αιτία, δηλαδή η κρίση, η φτώχεια και ο φόβος της φτώχειας.Στα μπάριος, τις παραγκουπόλεις του Καράκας, ζουν τα περισσότερα παιδιά του El Sistema, ενός προγράμματος που ξεκίνησε το 1975 από έναν καθηγητή μουσικής και οικονομολόγο, τον Jose Antonio Abreu. Έντεκα παιδιά συμμετείχαν στην πρώτη πρόβα, όμως έκτοτε οι «πυρήνες» του Εl Sistema πολλαπλασιάζονται με αστρική ταχύτητα καθώς πολλοί μαθητές γίνονται με τη σειρά τους δάσκαλοι.
 |
| Ο νεαρός μαέστρος Γκουστάβο Ντουνταμέλ (παιδί του El Sistema) διευθύνει σε ένα μπάριος του Καράκας, πρωτεύουσας της Βενεζουέλας |
Η υψηλών προδιαγραφών μουσική αγωγή δεν είναι κατάλοιπο της εποχής που ξοδεύαμε περισσότερα από όσα παράγαμε. Είναι και προϋπόθεση για να βγούμε από τη «μέσα κρίση». Το ντοκιμαντέρ του Γιώργου Αυγερόπουλου, με τίτλο «El Sistema: Σώζοντας ζωές» δεν μιλούσε μόνο για τη Βενεζουέλα, που σήμερα συγκαταλέγεται στις «μεγάλες μουσικές δυνάμεις του κόσμου». Μιλούσε για την ελπίδα και τη νεότητα, για την ομορφιά της ζωής... για ό,τι βλέπουμε να συντρίβεται σήμερα γύρω μας.
Αυτή την «ωραία και υγιή περηφάνια» δεν τη χρειάζονται μόνο οι νέοι της Βενεζουέλας. Τη χρειαζόμαστε όλοι. Η τέχνη είναι ένας από τους δρόμους που οδηγούν στον πραγματικό «πλούτο των εθνών» και όταν ο δρόμος αυτός στενεύει, όπως συμβαίνει με τη δημόσια μουσική παιδεία στον τόπο μας, όταν ο πολιτισμός συγκαταλέγεται στα πρώτα θύματα της κρίσης, η βία και η αποκτήνωση θα γιγαντώνονται.
(πηγή: Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, "Εικονογράφημα", 2-2-2013)
♦
Μύθος ότι η μουσική εκπαίδευση ενισχύει τη νοημοσύνη του παιδιού
Καταρρίπτει τον μύθο νέα επιστημονική έρευνα ψυχολόγων και παιδαγωγών
Οι ερευνητές τονίζουν ότι η μουσική εκπαίδευση ενισχύει τη δημιουργικότητα του παιδιού, την πνευματική καλλιέργειά του και την αυτοπεποίθησή του
Αντίθετα με τη διαδεδομένη πεποίθηση ότι τα μαθήματα μουσικής, εκτός των άλλων ωφελειών, βελτιώνουν τη νοημοσύνη των παιδιών, μία νέα επιστημονική έρευνα ψυχολόγων και παιδαγωγών του πανεπιστημίου Χάρβαρντ έρχεται να καταρρίψει αυτόν τον μύθο.
Οι ερευνητές τονίζουν ότι η μουσική εκπαίδευση ενισχύει τη δημιουργικότητα του παιδιού, την πνευματική καλλιέργειά του και την αυτοπεποίθησή του, αλλά όχι τη νοημοσύνη του.
Οι ερευνητές, με επικεφαλής την καθηγήτρια ψυχολογίας Ελίζαμπεθ Σπέλκε και τον Σάμουελ Μερ, που έκαναν τις σχετικές δημοσιεύσεις στο περιοδικό «PLoS One», σύμφωνα με τους «Τάιμς της Νέας Υόρκης», διεξήγαγαν πειράματα με τετράχρονα παιδιά και τις οικογένειές τους, τα οποία χωρίστηκαν σε δύο ομάδες, μία που έκανε μαθήματα μουσικής και μία που έκανε μαθήματα εικαστικών τεχνών.
Μετά από μια χρονική περίοδο, οι Αμερικανοί επιστήμονες έκαναν τέσσερα τεστ για να ελέγξουν αν στο μεταξύ είχε βελτιωθεί το επίπεδο νοημοσύνης των παιδιών. Το συμπέρασμά τους ήταν ότι η μουσική δεν παρέχει νοητικά-γνωστικά οφέλη, καθώς στην ουσία και οι δύο ομάδες εμφάνισαν παρόμοιες επιδόσεις στα τεστ.
Επειδή το πρώτο πείραμα περιλάμβανε μόνο 29 παιδιά, οι ερευνητές το επανέλαβαν με 45 παιδιά και τα αποτελέσματα ήσαν τα ίδια, επιβεβαιώνοντας ότι η μουσική δεν παρέχει κάποιο ξεχωριστό κέρδος από πλευράς νοημοσύνης.
Μία παλαιότερη επιστημονική έρευνα, που είχε δημοσιευθεί στο διεθνούς κύρους περιοδικό Nature, ήταν η πρώτη που είχε καταλήξει στο συμπέρασμα ότι, μετά από την ακρόαση μουσικής Μότσαρτ, οι συμμετέχοντες στο πείραμα τα πήγαιναν καλύτερα σε κάποια νοητικά τεστ. Όμως στη συνέχεια η εν λόγω έρευνα καταγγέλθηκε ως λανθασμένη, κάτι που επιβεβαιώνει και η νέα αμερικανική μελέτη.
Μια άλλη έρευνα στο παρελθόν είχε διαπιστώσει μια μικρή αύξηση (2,7%) στο δείκτη νοημοσύνης μετά από ένα έτος μουσικών μαθημάτων, ποσοστό όμως πολύ μικρό για να θεωρηθεί στατιστικά σημαντικό. Όπως είπε ο Μερ, «δεν υπάρχουν πραγματικά στοιχεία που να δείχνουν ότι η μουσική μάς κάνει πιο έξυπνους».
Από την άλλη, όπως επεσήμανε ο Αμερικανός ερευνητής, αυτό δεν ακυρώνει ούτε στο ελάχιστο τη σημασία της μουσικής εκπαίδευσης στα σχολεία. «Υπάρχουν πολύ πειστικοί λόγοι για να διδάσκονται τα παιδιά μουσική. Η μουσική είναι μια αρχαία, μοναδικά ανθρώπινη, δραστηριότητα. Τα αρχαιότερα φλάουτα που έχουν βρεθεί, είναι ηλικίας 40.000 ετών και τα ανθρώπινα τραγούδια υπήρχαν πολύ πιο πριν. Κάθε πολιτισμός στον κόσμο έχει μουσική και ιδίως μουσική για παιδιά. Η μουσική σχετίζεται με το τι σημαίνει να είμαστε άνθρωποι και θα ήταν τρελό να μη τη διδάσκουμε στα παιδιά μας», τόνισε.
από την εφημερίδα Η Καθημερινή, 20 Δεκεμβρίου 2013
Θέλω κι άλλο!
- EL SISTEMA - ΣΩΖΟΝΤΑΣ ΖΩΕΣ: ντοκιμαντέρ του Γιώργου Αυγερόπουλου (βίντεο στο vimeo).
- José Antonio Abreu: The El Sistema music revolution | TED Talks
- Πώς η μουσική έσωσε τα παιδιά της Βενεζουέλας: βίντεο στο YoutTube (στα αγγλικά, χωρίς ελληνικούς υπότιτλους).
❦
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου