Ο τελικός λόγος του δικτάτορα (από την ταινία του Τσάρλι Τσάπλιν "Ο Μεγάλος Δικτάτωρ")

Ο Τσάπλιν ως Adenoid Hynkel (πηγή: Βικιπαίδεια)

 

Λυπάμαι, αλλά δε θέλω να γίνω αυτοκράτορας. Δεν είναι αυτή η δουλειά μου. Δε θέλω να κυβερνήσω ή να κατακτήσω κανέναν. Θα ήθελα να βοηθήσω όλο τον κόσμο -αν είναι δυνατόν- Ιουδαίους, Εθνικούς -μαύρους, λευκούς.

Όλοι μας θέλουμε να βοηθήσουμε ο ένας τον άλλο. Έτσι είναι τα ανθρώπινα πλάσματα. Θέλουμε να ζήσουμε ο ένας με την ευτυχία του άλλου -όχι ο ένας με την αθλιότητα του άλλου. Δε θέλουμε να μισούμε και να περιφρονούμε ο ένας τον άλλο. Σ’ αυτό τον κόσμο υπάρχει χώρος για όλους. Και η καλή γη είναι πλούσια και μπορεί να φροντίσει για τον καθένα.

Η ζωή μπορεί να είναι ελεύθερη και όμορφη, όμως χάσαμε το σωστό δρόμο. Η απληστία δηλητηρίασε τις ψυχές των ανθρώπων, έφραξε τον κόσμο με το μίσος, μας οδήγησε με το βήμα της χήνας στην αθλιότητα και την αιματοχυσία. Αναπτύξαμε την ταχύτητα, όμως περιορίσαμε από μόνοι μας τους εαυτούς μας. Οι μηχανές που δίνουν την αφθονία μάς αφήσαν μέσα στη στέρηση. Η γνώση που έχουμε μας έκανε κυνικούς. Η ευφυΐα μας, σκληρούς και αγενείς. Σκεφτόμαστε πάρα πολύ κι αισθανόμαστε πολύ λίγο. Περισσότερο από τις μηχανές, χρειαζόμαστε την ανθρωπιά. Περισσότερο από την εξυπνάδα, χρειαζόμαστε την ευγένεια και τη λεπτότητα. Χωρίς αυτές τις ιδιότητες, η ζωή θα είναι γεμάτη βία και τα πάντα θα είναι χαμένα.

Το αεροπλάνο και το ραδιόφωνο μας έφεραν πιο κοντά τον ένα στον άλλο. Η ίδια η φύση αυτών των πραγμάτων είναι κήρυκας για το καλό που υπάρχει μέσα στον άνθρωπο, φωνάζει για την παγκόσμια αδελφοσύνη, για την ενότητα όλων μας. Ακόμη κι αυτή τη στιγμή, η φωνή μου φτάνει σ’ εκατομμύρια ανθρώπους σ’ ολόκληρο τον κόσμο, σ’ εκατομμύρια απεγνωσμένων ανδρών, γυναικών και μικρών παιδιών, θυμάτων ενός συστήματος που κάνει τους άντρες να βασανίζουν και να φυλακίζουν αθώους ανθρώπους. Σ’ αυτούς που μπορούν να με ακούσουν, λέω: «Μην απελπίζεστε!». Η αθλιότητα που έπεσε πάνω μας δεν είναι παρά το πέρασμα της απληστίας -της πικρής χολής ανθρώπων που φοβούνται τον δρόμο της ανθρώπινης προόδου. Το μίσος των ανθρώπων θα περάσει, κι οι δικτάτορες θα πεθάνουν, και η δύναμη που έκλεψαν απ’ το λαό θα ξαναγυρίσει στο λαό. Κι όσο πεθαίνουν οι άνθρωποι, η ελευθερία δε θα χαθεί.

Στρατιώτες! Μην παραδίνετε τους εαυτούς σας σ’ αυτά τα κτήνη που σας περιφρονούν, σας υποδουλώνουν· που υποτάζουν τις ζωές σας, σας λεν τι να κάνετε, τι να σκέφτεστε και τι να αισθάνεστε! Που σας εκπαιδεύουν, σας ταΐζουν, σας μεταχειρίζονται σαν κοπάδι και σας χρησιμοποιούν σαν σανό για τα κανόνια. Μην παραδίνεστε σ’ αυτούς τους αφύσικους ανθρώπους -μηχανικούς ανθρώπους, με μηχανικά μυαλά και μηχανικές καρδιές! Δεν είστε μηχανές! Είστε άντρες! Με την αγάπη της ανθρωπότητας στις καρδιές σας! Μη μισείτε! Μόνο αυτοί που δεν αγαπήθηκαν μισούν -αυτοί που δεν αγαπήθηκαν και που δεν είναι φυσικοί!

Στρατιώτες! Μην πολεμάτε για τη σκλαβιά! Πολεμήστε για τη λευτεριά! Στο δέκατο έβδομο κεφάλαιο του ευαγγελιστή Λουκά γράφει πως η βασιλεία του Θεού βρίσκεται μέσα στον άνθρωπο -όχι μέσα σ’ έναν άνθρωπο, ούτε σε μια ομάδα ανθρώπων, αλλά σ’ όλους τους ανθρώπους! Σε σας! Εσείς, ο λαός, έχετε τη δύναμη -τη δύναμη να δημιουργείτε τις μηχανές. Τη δύναμη να δημιουργείτε την ευτυχία! Εσείς, ο λαός, έχετε τη δύναμη να κάνετε αυτή τη ζωή ελεύθερη και όμορφη -να κάνετε αυτή τη ζωή μια θαυμαστή περιπέτεια. Λοιπόν, στο όνομα της δημοκρατίας -ας χρησιμοποιήσουμε αυτή τη δύναμη- ας ενωθούμε όλοι. Ας παλέψουμε για έναν καινούριο κόσμο -για έναν κόσμο αξιοπρέπειας που θα δίνει στους ανθρώπους την ευκαιρία να δουλέψουν· που θα δώσει στη νιότη μέλλον και στα γηρατειά ασφάλεια.

Δίνοντας υποσχέσεις σαν κι αυτές, κτήνη ανέβηκαν στην εξουσία. Όμως λεν ψέματα! Δεν πραγματοποιούν την υπόσχεσή τους. Ποτέ δε θα την πραγματοποιήσουν! Οι δικτάτορες δίνουν ελευθερία στον εαυτό τους, αλλά τη σκλαβιά στο λαό! Ας πολεμήσουμε τώρα για να λευτερώσουμε τον κόσμο -για να τελειώνουμε με τα εθνικά σύνορα- για να τελειώνουμε με την απληστία και το μίσος, με τη μισαλλοδοξία. Ας παλέψουμε για έναν κόσμο λογικής· έναν κόσμο όπου η επιστήμη και η πρόοδος θα οδηγήσουν στην ευτυχία όλων μας. Στρατιώτες, στο όνομα της δημοκρατίας, ας ενωθούμε!

Τσάρλι Τσάπλιν, Η αυτοβιογραφία μου, εκδ. Επίκεντρο, 2005, σελ.466-468

 

Δείτε τη σκηνή στην οποία εκφωνείται ο λόγος:

 ❦