Αρχαία Ελληνική Γλώσσα Α΄ Γυμνασίου (12) – Ενότητα 13η

Αναπαράσταση των δύο φίλων λίγο πριν από την επαπειλούμενη εκτέλεση, όπως τους φαντάστηκαν το 1896 οι Αμερικανοί
στο βιβλίο της Helene Guerber Story of the Greeks. (πηγή: Wikimedia Commons)

Ενότητα 13η Δάμων και Φιντίας

Μερικές πληροφορίες για τον συγγραφέα και το έργο του
Ο ιστοριογράφος Διόδωρος Σικελιώτης γεννήθηκε στο Αγύριο της Σικελίας γύρω στο 90 π.Χ. Υλικό για τον βίο του αντλούμε από το ίδιο το έργο του. Έτσι, πληροφορούμαστε ότι επισκέφθηκε την Αίγυπτο για σπουδές κατά την 180ή Ολυμπιάδα (60-56 π.Χ.). Εκτός από την ελληνική γλώσσα γνώριζε και τη λατινική, και έτσι μπόρεσε να συλλέξει πολύτιμο υλικό για το έργο του μελετώντας αρχεία στις βιβλιοθήκες της Ρώμης.

βιβλίο του καθηγητή, σελ.76-77

Αρχαίο κείμενο	Μετάφραση
Διονυσίου τυραννοῦντος	Όταν ασκούσε την εξουσία ο Διονύσιος,
Φιντίας τις Πυθαγόρειος	κάποιος Φιντίας Πυθαγόρειος,
ἐπιβεβουλευκὼς τῷ τυράννῳ,	που είχε συνωμοτήσει εναντίον του άρχοντα,
μέλλων δὲ τυγχάνειν τῆς τιμωρίας,	και επρόκειτο να τιμωρηθεί,
ᾐτήσατο χρόνον παρὰ τοῦ Διονυσίου	ζήτησε χρόνο από τον Διονύσιο,
διοικῆσαι εἰς τὸ πρότερον ἅ βούλεται	για να τακτοποιήσει προηγουμένως τις υποθέσεις του·
ἔφησεν δὲ δώσειν ἕνα τῶν φίλων ἐγγυητήν.	και είπε ότι θα δώσει έναν φίλο του για εγγύηση.
Τοῦ δὲ δυνάστου θαυμάσαντος,	Κι επειδή ο άρχοντας απόρησε
εἰ τοιοῦτός ἐστι φίλος	αν υπάρχει τέτοιος φίλος
ὅς παραδώσει ἑαυτὸν εἰς τὴν εἱρκτήν ἄντ' ἐκείνου,	που θα δεχτεί να φυλακιστεί αντί για εκείνον,
ὁ Φιντίας προεκαλέσατό τινα τῶν γνωρίμων,	ο Φιντίας προσκάλεσε κάποιον από τους φίλους του,
Δάμωνα ὄνομα, Πυθαγόρειον φιλόσοφον,	που ονομαζόταν Δάμων και ήταν Πυθαγόρειος φιλόσοφος,
ὅς εὐθὺς ἐγενήθη ἔγγυος.	ο οποίος μπήκε αμέσως εγγυητής του.
Τινὲς μέν οὖν ἐπῄνουν τὴν ὑπερβολήν	Μερικοί λοιπόν, επαινούσαν την υπερβολή
τῆς εὐνοίας πρὸς τοὺς φίλους,	της αγάπης προς τους φίλους,
τινὲς δὲ κατεγίνωσκον προπέτειαν καὶ μανίαν τοῦ ἐγγύου.	κάποιοι όμως καταλόγιζαν επιπολαιότητα και παραφροσύνη στον εγγυητή.
Πρὸς δὲ τὴν τεταγμένην ὥραν	Την καθορισμένη ώρα
ἅπας ὁ δῆμος συνέδραμεν,	όλος ο λαός συγκεντρώθηκε
καραδοκῶν εἰ Φιντίας φυλάξει τὴν πίστιν.	περιμένοντας με αγωνία αν ο Φιντίας τηρήσει την υπόσχεσή του.
Ἤδη δὲ τῆς ὥρας συγκλειούσης	Και όταν πια πλησίαζε η ώρα,
Φιντίας ἀνελπίστως ἦλθε δρομαῖος	ο Φιντίας ανέλπιστα ήρθε τρέχοντας
ἐπὶ τῆς ἐσχάτης τοῦ χρόνου ῥοπῆς.	την τελευταία στιγμή.
Θαυμάσας οὖν ὁ Διονύσιος	Ο Διονύσιος, λοιπόν, από θαυμασμό
ἀπέλυσεν τὸν ἐγκαλούμενον τῆς τιμωρίας	απάλλαξε τον κατηγορούμενο από την τιμωρία
καὶ παρεκάλεσε τοὺς ἄνδρας	και ζήτησε από τους (δύο) άνδρες
προσλαβέσθαι τρίτον ἑαυτὸν εἰς τὴν φιλίαν.	να τον δεχτούν ως τρίτο μέλος της φιλίας τους.

 Διόδωρος Σικελιώτης, Βιβλιοθήκη 10.4.3-6 (διασκευή)

Συμπληρωματικά σχόλια για το κείμενο της ενότητας

Ο Διόδωρος Σικελιώτης ταξίδεψε πολύ σε Ευρώπη, Ασία και Αίγυπτο συγκεντρώνοντας στοιχεία για το μνημειώδες έργο του Βιβλιοθήκη, που περιλαμβάνει σαράντα βιβλία (δε σώζεται ολόκληρο).

Η αφήγηση ξεκινά από τα μυθικά χρόνια με μια θεωρία σχετική με τη γένεση του πολιτισμού και την προϊστορία βαρβαρικών λαών και των Ελλήνων. Στη συνέχεια γίνεται αναφορά στον Τρωικό πόλεμο, στην ιστορία των ελληνικών πόλεων, στα γεγονότα των Περσικών πολέμων, στις εκστρατείες του Αλεξάνδρου, στην εποχή των Διαδόχων και, τέλος, στην εκστρατεία του Καίσαρα στη Βρετανία το 54 π.Χ.

Ο Διόδωρος μελέτησε άλλους ιστοριογράφους και στηρίχθηκε σε αυτούς, αλλά δεν αναφέρει συχνά τις πηγές του. Εξάλλου, σε γλωσσικό επίπεδο φαίνεται ιδιαίτερα εξαρτημένος από τις εκάστοτε πηγές του, με αποτέλεσμα να μην έχει η γλώσσα του έργου του ενιαία μορφή. Τέλος, αμφισβητήθηκε η αξιοπιστία του χρονολογικού του συστήματος, καθώς παρουσιάζονται σφάλματα και ασυμφωνίες. Η αξία του έργου έγκειται στο ότι αποτελεί μια προσπάθεια σύνθεσης παγκόσμιας ιστορίας, αφού εξετάζει παράλληλα Έλληνες, Ρωμαίους και «βαρβάρους».

βιβλίο του καθηγητή, σελ.77