Αρχαία Ελληνικά Α΄ λυκείου (10) - Θουκυδίδης, 3.70

Θουκυδίδου Ιστορίαι, Βιβλίο 3^ο 
Κεφάλαιο 70^ο  

Βασικά σημεία

§ 1 Η ναυμαχία στην Επίδαμνο	Στην πραγματικότητα η ναυμαχία μεταξύ Κερκυραίων, που ενισχύονταν από αθηναϊκές δυνάμεις, και Κορινθίων έγινε στα Σύβοτα το 433 π.Χ. Οι Κορίνθιοι κρατούσαν επί πέντε χρόνια αιχμαλώτους 250 επιφανείς Κερκυραίους, με σκοπό να τους χρησιμοποιήσουν για την προώθηση των συμφερόντων τους στην Κέρκυρα, όταν οι περιστάσεις ήταν ευνοϊκές.
§ 1 Γιατί επιστρέφουν οι Κερκυραίοι αιχμάλωτοι;	Οι Κορίνθιοι το 427 π.Χ. απελευθέρωσαν τους αιχμάλωτους, οι οποίοι επέστρεψαν και ανέλαβαν δράση, για να απομακρύνουν την Κέρκυρα από την αθηναϊκή σφαίρα επιρροής και να προσεγγίσουν τους Κορινθίους. Δες τους χάρτες στη σελ.299 και το σχόλιο στη σελ.301.
§ 2 Ποια απόφαση πήραν οι Κερκυραίοι και ποιος ο σκοπός τους;	Οι Κερκυραίοι αποφεύγουν να επιλέξουν ξεκάθαρα στρατόπεδο: η απόφασή τους δείχνει ότι θέλουν να τα έχουν καλά και με τους Αθηναίους και με τους Κορινθίους. Δες § 2-3 και σχόλιο του βιβλίου στη σ.302-303.
§ 3-4 Ποιος ήταν ο Πειθίας και γιατί μπλέχτηκε σε δίκη; Πώς αντέδρασε;	Ο κερκυραίος Πειθίας, φίλος των Αθηναίων, είναι ηγέτης της δημοκρατικής παράταξης και εθελοντής πρόξενος της Αθήνας στην Κέρκυρα. Οι αντίπαλοί του τον οδηγούν σε δίκη με σκοπό να τον αποδυναμώσουν πολιτικά. Μετά την αθώωσή του, θέλοντας να βλάψει τους αντιπάλους του, οδηγεί με τη σειρά του σε δίκη τους πέντε πλουσιότερους από αυτούς με την κατηγορία ότι κλέβουν βέργες από ιερά τεμένη και πετυχαίνει την καταδίκη τους.
§ 5-6 Πώς αντιμετώπισαν τον Πειθία οι πολιτικοί του αντίπαλοι;	Οι αντίπαλοι του Πειθία, επειδή αδυνατούν να πληρώσουν το πρόστιμο αμέσως, όπως ορίζει ο νόμος, και επειδή φοβούνται ότι ο Πειθίας θα καταφέρει τελικά να οδηγήσει τους Κερκυραίους στους κόλπους της αθηναϊκής συμμαχίας, εισβάλλουν στη βουλή και τον σκοτώνουν μαζί με άλλους εξήντα.

 Σχολιασμός

§ 1 Η αντίθεση λόγῳ - ἔργῳ, που κατέχει σημαντική θέση στην αρχαία ελληνική γραμματεία, χρησιμοποιείται και από το Θουκυδίδη στην προσπάθειά του να καταδείξει τις αιτίες των γεγονότων και να τις διαχωρίσει από τις αφορμές: οι αιχμάλωτοι Κερκυραίοι απελευθερώθηκαν από τους Κορινθίους κατόπιν καταβολής χρηματικής εγγύησης (λόγῳ), στην πραγματικότητα όμως (ἔργῳ) για να ενεργήσουν έτσι, ώστε να πείσουν τους συμπολίτες τους να δεχθούν προσάρτηση της δύναμης του νησιού στους Κορινθίους.

§ 2-4 Οι Κερκυραίοι μπροστά σε μια δύσκολη διπλωματική κατάσταση επιλέγουν την ουδετερότητα. Ο ελιγμός αυτός δικαιολογείται –πώς να δυσαρεστήσουν δύο τόσο ισχυρές πόλεις;- παράλληλα όμως φαίνεται καταδικασμένος λόγω της δράσης των απελευθερωμένων αιχμαλώτων από την πλευρά των ολιγαρχικών και του Πειθία από την πλευρά των δημοκρατικών, που ευνοούν την αποσταθεροποίηση. Πράγματι, οι ολιγαρχικοί ρίχνουν αμέσως λάδι στη φωτιά και παραπέμπουν τον Πειθία σε δίκη (για πολιτικούς λόγους), ο οποίος, όταν αθωώνεται, φροντίζει να ανταποδώσει την «αβρότητα» στους μηνυτές του –για φαινομενικά ηθικοθρησκευτικούς λόγους, στην πραγματικότητα για να εκδικηθεί και να βλάψει τους αντιπάλους του. Οι ενέργειες αυτές βέβαια δυναμιτίζουν την πολιτική ατμόσφαιρα κι έχουν μόνο αρνητικά αποτελέσματα στην κοινωνική ζωή της Κέρκυρας, όπως θα φανεί στη συνέχεια από την αφήγηση του ιστορικού.

§ 6 Από τα γεγονότα που περιγράφει ο Θουκυδίδης στο κεφάλαιο αυτό (διμερείς διαπραγματεύσεις, μηνύσεις κατά των αριστοκρατών για παρατυπίες και καταδίκη τους, εφαρμογή του νόμου αλλά και λειτουργία της εκκλησίας του δήμου) μπορούμε να εξάγουμε το συμπέρασμα ότι η Κέρκυρα εκείνη την εποχή βρισκόταν σε μια τροχιά εκδημοκρατισμού. Παρόλα αυτά όμως η αθηναϊκή τριήρης παρέμενε στο λιμάνι της Κέρκυρας, γιατί μάλλον οι Αθηναίοι πρέσβεις δεν αισθάνονται ευχαριστημένοι από την κατάληξη των διαπραγματεύσεων και παράλληλα θέλουν να παρατηρούν τις εξελίξεις στην πολιτική ζωή του νησιού.

  

 ❦