Αρχαία Ελληνικά Α΄ λυκείου (11) - Θουκυδίδης, 3.71-75

Το δυτικό αέτωμα του ναού της Αρτέμιδος με την παράσταση της Γοργούς, 590-570 π.Χ. Έκθεμα στο Αρχαιολογικό Μουσείο Κέρκυρας [πηγή: ιστοσελίδα της Διεύθυνσης Αρχαιολογικών Μουσείων, Εκθέσεων και Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων]

Θουκυδίδου Ιστορίαι, Βιβλίο 3^ο 

Κεφάλαια 71^ο -75^ο

Βασικά σημεία

71. Ποιες οι ενέργειες των ολιγαρχικών μετά το φόνο του Πειθία και πού αποσκοπούν;	Οι ολιγαρχικοί έχουν δύο στόχους: (α) να μην ξεσπάσουν ταραχές στην Κέρκυρα εξαιτίας της ενέργειάς τους· γι’ αυτό παρουσιάζουν τις εξελίξεις ως συμφέρουσες για το νησί και (β) να μην αναλάβουν δράση οι Αθηναίοι και όσοι Κερκυραίοι είχαν καταφύγει στην Αθήνα εναντίον τους· γι’ αυτό στέλνουν πρεσβεία στην Αθήνα.
72. Πώς αντέδρασαν οι Αθηναίοι, όταν έμαθαν τις εξελίξεις στην Κέρκυρα;	Οι Αθηναίοι φαίνεται ότι δεν πείστηκαν, συνέλαβαν τους πρέσβεις και τους περιόρισαν στην Αίγινα. Για περισσότερες πληροφορίες δες το σχόλιο του βιβλίου στη σελ.312.
72-73. Ποιες οι εξελίξεις στην Κέρκυρα μετά τα γεγονότα της Αθήνας;	Στο μεταξύ, οι ολιγαρχικοί στην Κέρκυρα, παίρνοντας θάρρος από την παρουσία κορινθιακού πλοίου και Σπαρτιατών πρεσβευτών, επιτίθενται στους δημοκρατικούς και υπερισχύουν. Οι δημοκρατικοί οχυρώνονται στα υψώματα της πόλης. Την επομένη και οι δύο παρατάξεις αναζητούν συμμάχους ανάμεσα στους δούλους.

❧ 

Κεφάλαια 74^ο-75^ο   

74. Ποια η έκβαση της σύγκρουσης δημοκρατικών και ολιγαρχικών; Τι ακολούθησε;

Στη νέα μάχη που ακολουθεί οι δημοκρατικοί νικούν και το σούρουπο οι ολιγαρχικοί, φοβούμενοι μήπως αιφνιδιαστούν και χάσουν το λιμάνι, βάζουν φωτιά, η οποία παραλίγο να κάψει όλη την πόλη! Μετά από τις εξελίξεις αυτές το κορινθιακό καράβι αποχωρεί κρυφά, όπως και οι μισθοφόροι που ενίσχυσαν τους ολιγαρχικούς. ὑπεξανήγετο… λαθόντες…  Χαρακτηριστικός ο τρόπος με τον οποίο ο Θουκυδίδης περιγράφει επακριβώς τις συνθήκες φυγής του κορινθιακού πλοίου και των μισθοφόρων με τη χρήση του σύνθετου ρήματος και της κατάλληλης (σημασιολογικά) μετοχής: η πρόθεση ὑπό δηλώνει τον κρυφό τρόπο, τις προφυλάξεις κάτω από τις οποίες επιχειρεί το κορινθιακό πλοίο να διαφύγει. Παράλληλα η μετοχή λαθόντες σχολιάζει την ενέργεια των μισθοφόρων: αυτοί που πληρώθηκαν για να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους, αντιλαμβανόμενοι τη δυσάρεστη τροπή που πήρε η σύγκρουση για την παράταξή τους, εγκαταλείπουν κρυφά την Κέρκυρα αφήνοντας εκτεθειμένους τους ολιγαρχικούς.

75. Νικόστρατος: ποιος ήταν και γιατί βρέθηκε στην Κέρκυρα;

Στο μεταξύ, καταφτάνει ο αθηναίος στρατηγός Νικόστρατος, ο οποίος φαίνεται ότι θέλει να φέρει την Κέρκυρα στο πλευρό της Αθήνας. Για να το πετύχει, πρέπει να πείσει τις δύο παρατάξεις να σταματήσουν τις εχθροπραξίες. Το καταφέρνει και, στη συνέχεια, οι παρατάξεις συμφιλιώνονται και κάνουν συμμαχία με την Αθήνα.

 ❧

Ετυμολογικά –παράγωγα –ομόρριζα –συνώνυμα

Κεφάλαιο 71^ο

§ 1	δράω, -ῶ: (απο)δράση, δράμα, δραστικός, δραστήριος, αναπόδραστος. δέχεσθαι < δέχομαι: από-, δια, κατά-, παρα-, υποδέχομαι, δεξιός, δεξαμενή, ενδεχόμενος, αποδέκτης, δοχείο, ανάδοχος. ἡγεῖσθαι < ἡγέομαι, -οῦμαι (= προπορεύομαι, οδηγώ/ νομίζω): ηγέτης, ηγεσία, υφηγητής, εξηγώ, ηγεμόνας, ηγούμενος, προηγούμαι, περιηγούμαι, εισηγούμαι, διηγούμαι, αφηγούμαι, ανεκδιήγητος.
§ 2	ἐπιστροφή < ἐπί + στρέφω: ανα-, από-, επι-, κατα-, μετα-, περι-, υποστροφή, στραβός, στραβισμός, (ανεμο)-στρόβιλος, στρόφιγγα, στρόφαλος, στροφαλοφόρος, στροφόμετρο, διάστρεμμα.

Κεφάλαιο 72^ο

§ 1	νεωτερίζω: νεωτερισμός, νεωτεριστικός.
§ 3	μετέωρα < μετά + αἴρω: μετεωρίτης, μετεωρολόγος, μετέωρος. ἱδρύομαι: ίδρυμα, ιδρυτής, εγκαθιδρύω. ᾤκουν < οἰκέω, -ῶ: (κατ)οικία, κάτοικος, οικογένεια, οικολόγος.

Κεφάλαιο 73^ο 

ἀκροβολίζομαι < ἀκροβόλος < ἄκρος + βάλλω: ακροβολιστής.

περιέπεμπον < περί + πέμπω: ανα-, από-, εκ-, παραπέμπω, παραπομπή.

Κεφάλαιο 74^ο

§ 1	διαλιπούσης < δια + λείπω: λοιπός, υπόλοιπος, έλλειψη, έλλειμμα, διάλειμμα, ελλιπής, παραλείπω, αδιάλειπτος, λειψυδρία, λείψανο. προύχων < προ + ἔχω.
§ 2	δείσαντες < δέδοικα ή δέδια: δειλός, δέος, δεινός, δεισιδαιμονία. κρατήσειεν < κρατέω, -ῶ: (παρα-) κράτος, κρατικός, (επι-,  συν-, παρα-) κρατώ, εγκρατής, επικράτεια, κράτηση, κρατητήριο.   ἐμπιπρᾶσι < ἐν + πίμπρημι: εμπρησμός, εμπρηστής. διαφθείρειεν < δια + φθείρω: (δια-, παρα-) φθορά, διαφθορέας, διεφθαρμένος, φθαρτός, άφθαρτος.   φείδομαι: φειδώ, φειδωλός, αφειδώλευτος.   κατεκαύθη < κατακαίομαι: καύση, καυστικός, έγκαυμα, διακαής, καψαλίζω.
§ 3	ὑπεξανήγετο < ὑπό + ἐκ + ἀνά + ἄγομαι: (ανα-, απο-, εν-, παρα-, προ-, προσ-, συν-, υπο-) άγω, εξάγω, εξαγωγή, ξεναγός, στρατηγός, οδηγός. λαθόντες < λανθάνω: λάθος, λανθασμένος, αλάθητος, λήθη, λησμονιά, αλησμόνητος, αλήθεια, λαθραίος, λαθρεπιβάτης, λαθρέμπορος, λαθραναγνώστης, λαθρομετανάστης. διεκομίσθησαν < δια + κομίζω: συγκομιδή, (απο-, δια-, μετα-, προσ-) κομίζω, αποκομιδή, κόμιστρο.

 Κεφάλαιο 75ο

§ 1

ξύμβασιν < συν + βαίνω: σύμβαση, συμβατός, συμβατικός.

ξυγχωρῆσαι < συν + χωρέω, -ῶ: (ανα-, απο-, συν-, παρα-, υπο-) προχωρώ, αναχωρητής, παραχώρηση, συγχωρώ.

οἰκεῖν < οἰκέω, -ῶ: οικία, οίκημα, οικοδομή, οικοδόμος, οικείος, διοίκηση, διοικητικός.

§ 2

πληρώσαντες < πληρόω, -ῶ: πλήρωµα, πληρωμή, (καλο-/κακο-)πληρωτής, εκπλήρωση, απλήρωτος.

§ 3

δείσαντες < δείδω: δεισιδαίμονας, δεισιδαιμονία.

ἀποπεμφθῶσι < ἀπό + πέμπω: (απο-, εκ-, παρα-)πέμπω, πομπή.

§ 4

παρεμυθεῖτο < παρά + μῦθος: παραμύθι, παραμυθένιος, παραμυθάς.

προφάσει < προ + φαίνω (=φανερώνω).

διανοέομαι, -οῦμαι: διανόηση, διανοητικός, αδιανόητος.

ἐπέτυχον < ἐπί + τυγχάνω: τύχη, τυχερός, άτυχος.

ἐκώλυσε < κωλύω: κώλυµα, παρακώλυση, κωλυσιεργία, κωλυσιεργώ.

§ 5

διακοµίζει < δια + κομίζω: κόµιστρο, κοµιστής, συγκοµιδή, προσκοµιδή, ανακοµιδή, διαµετακοµιστικός.

Θέλω κι άλλο!

Διαβάστε περισσότερες πληροφορίες για τη δουλεία στην Αρχαία Ελλάδα: 

• άρθρο από την ιστοσελίδα του Ιδρύματος Μείζονος Ελληνισμού (και εδώ για τους οἰκέτες).
• άρθρο της Βικιπαίδειας.  

❦