Ξενοφώντας (πηγή: Wikimedia Commons)
Ξενοφῶν, Ἱέρων 5, 1-3
Στο έργο του Ιέρων ο Ξενοφώντας παρουσιάζει τον ομώνυμο τύραννο των Συρακουσών να συνομιλεί με τον ποιητή Σιμωνίδη τον Κείο για τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι τύραννοι. Ανάμεσα στα άλλα, όπως τονίζεται στο παρακάτω απόσπασμα, είναι αναγκασμένοι να αποφεύγουν τους άξιους, που τους φοβούνται, και να συνεργάζονται με ανίκανους και διεφθαρμένους.
Χαλεπὸν δ᾽ ἐρῶ σοι καὶ ἄλλο πάθημα, ὦ Σιμωνίδη, τῶν τυράννων. Γιγνώσκουσι μὲν γὰρ οὐδὲν ἧττον τῶν ἰδιωτῶν τοὺς ἀλκίμους τε καὶ σοφοὺς καὶ δικαίους. Τούτους δ᾽ ἀντὶ τοῦ ἄγασθαι φοβοῦνται, τοὺς μὲν ἀνδρείους, μή τι τολμήσωσι τῆς ἐλευθερίας ἕνεκεν, τοὺς δὲ σοφούς, μή τι μηχανήσωνται, τοὺς δὲ δικαίους, μὴ ἐπιθυμήσῃ τὸ πλῆθος ὑπ᾽ αὐτῶν προστατεῖσθαι. Ὅταν δὲ τοὺς τοιούτους διὰ τὸν φόβον ὑπεξαιρῶνται, τίνες ἄλλοι αὐτοῖς καταλείπονται χρῆσθαι ἀλλ᾽ ἢ οἱ ἄδικοί τε καὶ ἀκρατεῖς καὶ ἀνδραποδώδεις; Οἱ μὲν ἄδικοι πιστευόμενοι, διότι φοβοῦνται ὥσπερ οἱ τύραννοι τὰς πόλεις μήποτε ἐλεύθεραι γενόμεναι ἐγκρατεῖς αὐτῶν γένωνται, οἱ δ᾽ ἀκρατεῖς τῆς εἰς τὸ παρὸν ἐξουσίας ἕνεκα, οἱ δ᾽ ἀνδραποδώδεις, διότι οὐδ᾽ αὐτοὶ ἀξιοῦσιν ἐλεύθεροι εἶναι. Χαλεπὸν οὖν καὶ τοῦτο τὸ πάθημα ἔμοιγε δοκεῖ εἶναι, τὸ ἄλλους μὲν ἡγεῖσθαι ἀγαθοὺς ἄνδρας, ἄλλοις δὲ χρῆσθαι ἀναγκάζεσθαι. Ἔτι δὲ φιλόπολιν μὲν ἀνάγκη καὶ τὸν τύραννον εἶναι: ἄνευ γὰρ τῆς πόλεως οὔτ᾽ ἂν σῴζεσθαι δύναιτο οὔτ᾽ εὐδαιμονεῖν: ἡ δὲ τυραννὶς ἀναγκάζει καὶ ταῖς ἑαυτῶν πατρίσιν ἐνοχλεῖν.
Μετάφραση:
Θα σου πω, Σιμωνίδη, ακόμη ένα σημαντικό πρόβλημα των τυράννων. Αναγνωρίζουν βέβαια, όπως και οι απλοί πολίτες, τους γενναίους, τους σοφούς και τους δίκαιους ανθρώπους. Αλλά, αντί να τους θαυμάζουν, τους φοβούνται: τους γενναίους, μήπως αποτολμήσουν κάτι για την ελευθερία, τους σοφούς, μήπως σχεδιάσουν κάτι [ενν. σε βάρος των τυράννων], και τους δίκαιους, μήπως ο λαός θελήσει να κυβερνηθεί από αυτούς. Όταν όμως από φόβο βγάζουν τέτοιους ανθρώπους από τη μέση, ποιοι τους απομένουν για να συνεργαστούν εκτός από τους άδικους, τους αχαλίνωτους και τους δουλοπρεπείς; Στους άδικους δείχνουν εμπιστοσύνη, γιατί όπως και οι τύραννοι φοβούνται μήπως οι πόλεις κάποτε αποτινάξουν τον ζυγό και τους ελέγξουν· στους ασύδοτους [δείχνουν εμπιστοσύνη] επειδή οι ασύδοτοι θέλουν αμέσως να απολαύσουν την εξουσία· και στους δουλοπρεπείς, γιατί ακόμη και οι ίδιοι δεν επιθυμούν την ελευθερία [δεν έχουν την αξίωση να είναι ελεύθεροι]. Κατά τη γνώμη μου, λοιπόν, και αυτό είναι ένα μεγάλο βάσανο, δηλαδή άλλους να θεωρούν καλούς ανθρώπους, αλλά αναγκαστικά να συνεργάζονται με άλλους. Επιπλέον, ακόμη και ένας τύραννος πρέπει να αγαπά την πόλη του, γιατί χωρίς την πόλη δε θα μπορούσε να απολαύσει ούτε ασφάλεια ούτε ευτυχία, αλλά η τυραννία τον αναγκάζει να αναστατώνει ακόμη και την πατρίδα του.
Βασικά ρήματα: λέγω, γιγνώσκω, ἄγαμαι, ἐπιθυμέω(-ῶ), προστατέω(-ῶ), ὑπεξαιρέω(-ῶ), καταλείπω, χρήομαι(-ῶμαι) [βλέπε ΓΑΕ § 325], γίγνομαι, αξιόω(-ῶ), ἡγέομαι(-οῦμαι), ἀναγκάζω, δύναμαι.
Συντακτικά φαινόμενα για επανάληψη:
- Επιμεριστική παράθεση (Μπίλλα, σ.27 υποσημείωση).
- Απαρέμφατο του σκοπού ΣΑΕ § 91.
- Β΄ όρος σύγκρισης ΣΑΕ § 34.
❦
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου