Αρχαία Ελληνικά Γ΄ λυκείου - αδίδακτο (2) - Πλάτων, Κρίτων 45c-46a

 

Πλάτων. Πορτρέτο του Σιλανίωνα (πηγή: Wikimedia Commons)

Πλάτων, Κρίτων 45c-46a

Καθώς πλησιάζει η ώρα της εκτέλεσης του Σωκράτη, ο φίλος του Κρίτων τον επισκέπτεται στη φυλακή και προσπαθεί να τον πείσει να δραπετεύσει.

Ἔτι δέ, ὦ Σώκρατες, οὐδὲ δίκαιόν μοι δοκεῖς ἐπιχειρεῖν πρᾶγμα, σαυτὸν προδοῦναι, ἐξὸν σωθῆναι, καὶ τοιαῦτα σπεύδεις περὶ σαυτὸν γενέσθαι ἅπερ ἂν καὶ οἱ ἐχθροί σου σπεύσαιέν τε καὶ ἔσπευσαν σὲ διαφθεῖραι βουλόμενοι. πρὸς δὲ τούτοις καὶ τοὺς ὑεῖς τοὺς σαυτοῦ ἔμοιγε δοκεῖς προδιδόναι, οὕς σοι ἐξὸν καὶ ἐκθρέψαι καὶ ἐκπαιδεῦσαι οἰχήσῃ καταλιπών, καὶ τὸ σὸν μέρος ὅ,τι ἂν τύχωσι τοῦτο πράξουσιν· τεύξονται δέ, ὡς τὸ εἰκός, τοιούτων οἷάπερ εἴωθεν γίγνεσθαι ἐν ταῖς ὀρφανίαις περὶ τοὺς ὀρφανούς. ἢ γὰρ οὐ χρὴ ποιεῖσθαι παῖδας ἢ συνδιαταλαιπωρεῖν καὶ τρέφοντα καὶ παιδεύοντα, σὺ δέ μοι δοκεῖς τὰ ῥᾳθυμότατα αἱρεῖσθαι. χρὴ δέ, ἅπερ ἂν ἀνὴρ ἀγαθὸς καὶ ἀνδρεῖος ἕλοιτο, ταῦτα αἱρεῖσθαι, φάσκοντά γε δὴ ἀρετῆς διὰ παντὸς τοῦ βίου ἐπιμελεῖσθαι· ὡς ἔγωγε καὶ ὑπὲρ σοῦ καὶ ὑπὲρ ἡμῶν τῶν σῶν ἐπιτηδείων αἰσχύνομαι μὴ δόξῃ ἅπαν τὸ πρᾶγμα τὸ περὶ σὲ ἀνανδρίᾳ τινὶ τῇ ἡμετέρᾳ πεπρᾶχθαι, καὶ ἡ εἴσοδος τῆς δίκης εἰς τὸ δικαστήριον ὡς εἰσῆλθεν ἐξὸν μὴ εἰσελθεῖν, καὶ αὐτὸς ὁ ἀγὼν τῆς δίκης ὡς ἐγένετο, καὶ τὸ τελευταῖον δὴ τουτί, ὥσπερ κατάγελως τῆς πράξεως, κακίᾳ τινὶ καὶ ἀνανδρίᾳ τῇ ἡμετέρᾳ διαπεφευγέναι ἡμᾶς δοκεῖν, οἵτινές σε οὐχὶ ἐσώσαμεν οὐδὲ σὺ σαυτόν, οἷόν τε ὂν καὶ δυνατὸν εἴ τι καὶ μικρὸν ἡμῶν ὄφελος ἦν. ταῦτα οὖν, ὦ Σώκρατες, ὅρα μὴ ἅμα τῷ κακῷ καὶ αἰσχρὰ ᾖ σοί τε καὶ ἡμῖν.

 

Μετάφραση:

Ακόμη και κάτι άλλο, Σωκράτη· έχω τη γνώμη πως δεν είναι δίκαιο αυτό που πας να κάνεις, να αφήσεις δηλαδή τον εαυτό σου να χαθεί, τη στιγμή που έχεις την ευκαιρία να σωθείς· και βιάζεσαι να σου συμβούν όσα ακριβώς θα έσπευδαν να κάνουν και οι ίδιοι οι εχθροί σου, και μάλιστα έσπευσαν να κάνουν θέλοντας να σ᾽ εξοντώσουν. Κοντά σ᾽ αυτά εγώ τουλάχιστον νομίζω πως προδίνεις και τα παιδιά σου ακόμη, γιατί ενώ μπορείς και να τ᾽ αναθρέψεις και να τα μορφώσεις, θα τα εγκαταλείψεις βιαστικά και σε ό,τι εξαρτάται από σένα θα κάνουν ό,τι τους τύχει στη ζωή τους· και φυσικά η μοίρα τους θα είναι η συνηθισμένη μοίρα των ορφανών στην ορφάνια τους. Γιατί ή δεν πρέπει να κάνει κανείς παιδιά ή έχει χρέος να ταλαιπωρείται κι αυτός μαζί τους και ανατρέφοντας και μορφώνοντάς τα. Εσύ, όμως, μου φαίνεται ότι επιλέγεις την πιο εύκολη λύση. Πρέπει, όμως, να προτιμά κανείς εκείνα που θα προτιμούσε ένας άνθρωπος ενάρετος και ανδρείος, ιδίως όταν ισχυρίζεται πως σ᾽ όλη του τη ζωή φροντίζει για την αρετή. Εγώ τουλάχιστον ντρέπομαι και για σένα και για μας τους φίλους σου, μήπως φανεί στον κόσμο πως όλα αυτά που συμβαίνουν τώρα με σένα έχουν γίνει από κάποια δική μας ανανδρία: και ότι έφτασε η υπόθεση στο δικαστήριο, όπως έφτασε, ενώ μπορούσε να μη φτάσει· και ότι δικάστηκε με τον τρόπο που δικάστηκε· και τούτο δω το τελευταίο πάλι, σαν αποκορύφωμα του παράλογου της υπόθεσης, ότι δηλαδή θα δώσουμε στον κόσμο την εντύπωση πως, επειδή σταθήκαμε ανίκανοι και άνανδροι, μας ξέφυγε η υπόθεση από τα χέρια, αφού ούτ᾽ εμείς προσπαθήσαμε να σώσουμε σένα ούτε συ τον εαυτό σου, ενώ αυτό ήταν και με το παραπάνω δυνατό, αν υπήρχε έστω και μικρή δική μας βοήθεια. Όλ᾽ αυτά, Σωκράτη, στοχάσου μήπως δεν είναι μόνο κακά μα κι εξευτελιστικά και για σένα και για μας.

 

Βασικά ρήματα: αἱρέω (-ῶ), βούλομαι, γίγνομαι, δίδωμι, ἔρχομαι, λείπω, πράττω, τυγχάνω, φεύγω, φθείρω.

 

Συντακτικά φαινόμενα για επανάληψη:

1. Κατηγορηματική μετοχή με ρήματα συγγενικά με το εἰμὶ (Μουμτζάκης § 100)

2. Απόλυτη μετοχή (Μουμτζάκης § 103, Μπίλλα, § 136β)

 

❦