 |
| Η εδαφική επέκταση της Ελλάδας (πηγή: Wikimedia Commons) |
Η κατάσταση στο ελληνικό κράτος κατά την πρώτη πεντηκονταετία του βίου του
1. Εδαφική επέκταση: στην Ελλάδα παρσχωρούνται τα Επτάνησα (1863) από τη Βρετανία και η Θεσσαλία (1881) από την Οθωμανική Αυτοκρατορία (Συνέδριο Βερολίνου, 1878). Παραμένουν «αλύτρωτες»: Ήπειρος, Μακεδονία, Θράκη, Κρήτη και νησιά του Αιγαίου.
2. Παραμένουν οι παλιές μορφές διακυβέρνησης, παρά τους θεσμούς που εισήχθησαν με τα συντάγματα του 1844 και 1867.
3. Γεωργία και κτηνοτροφία ήταν οι κύριες παραγωγικές δραστηριότητες. Η μεταποίηση αναπτυσσόταν αργά.
4. Εμπόριο: αξιόλογη ανάπτυξη χάρη στον Ελληνισμό της Διασποράς.
Έλληνες της Διασποράς: ο όρος χρησιμοποιείται για να δηλώσει είτε τους Έλληνες που μετά την Άλωση της Κωνσταντινούπολης κατέφυγαν στη Δύση, είτε τον παροικιακό ελληνισμό της εποχής της Τουρκοκρατίας ή τον απόδημο ελληνισμό των νεότερων χρόνων.
[πηγή: σχολικό βιβλίο, σελ.242]
§ 2 Παράγοντες επιβράδυνσης εκσυγχρονισμού
- οι τεταμένες σχέσεις της αφενός με τις μεγάλες δυνάμεις της Ευρώπης και αφετέρου με τις γειτονικές χώρες,
- η πολιτική αστάθεια,
- η ανασφάλεια στην ύπαιθρο και
- η χαμηλή πίστη της χώρας διεθνώς.
Ορισμός του εκσυγχρονισμού
- δημιουργία ισχυρού στρατού και ναυτικού,
- ανάπτυξη οδικού, σιδηροδρομικού, ταχυδρομικού και τηλεγραφικού δικτύου,
- εισαγωγή νέων καλλιεργητικών μεθόδων στη γεωργία,
- εμπέδωση της τάξης και της ασφάλειας στις μετακινήσεις και στις μεταφορές και
- ανάπτυξη του πιστωτικού συστήματος και της διεθνούς πίστης της χώρας.
Γελοιογραφία του Νέου Αριστοφάνη, με τον Τρικούπη να πνίγεται μέσα στη θάλασσα της λαϊκής οργής, μετά την κυβερνητική πολιτική δανείων και φόρων (πηγή: Wikimedia Commons)
Ο Χαρίλαος Τρικούπης και η εκσυγχρονιστική πολιτική του
Σοβαρές απόπειρες εκσυγχρονισμού
Οι πρώτες αξιόλογες απόπειρες μεταρρυθμίσεων έγιναν μετά το 1880 από τον Χαρίλαο Τρικούπη.
Διοικητικές μεταρρυθμίσεις του Τρικούπη
- επέκτεινε την εκλογική περιφέρεια από επαρχιακή σε νομαρχιακή. Αποτελέσματα: περιορίστηκε η εξουσία του τοπικού βουλευτή και μειώθηκε στο μισό ο
- αριθμός των βουλευτών,
- όρισε αυστηρά κριτήρια επιλογής των δημόσιων υπαλλήλων,
- προώθησε γενναία εκκαθάριση του δικαστικού κλάδου από κομματικούς εγκαθέτους,
εγκάθετος: που έχει τοποθετηθεί σε θέση για να εξυπηρετεί τα συμφέροντα εκείνων που τον διόρισαν: εγκάθετα: όργανα/στελέχη.|| (ως ουσ.) Κομματικοί/πληρωμένοι εγκάθετοι. εγκάθετοι της εξουσίας. [πηγή: Χρηστικό Λεξικό της Ακαδημίας Αθηνών]
- αλλαγές στα Σώματα Ασφαλείας και στη διαδικασία προσλήψεων και προαγωγών στα σώματα αυτά,
- αναδιοργάνωση στρατού και τον στόλου και κάλεσε Γάλλους και Αυστριακούς ειδικούς για την εκπαίδευση του στρατού,
- Εκπαίδευση: αύξηση αριθμού σχολείων και μαθητών της χώρας, προώθηση εκσυγχρονισμού του εκπαιδευτικού προγράμματος των δημόσιων σχολείων, αναμόρφωση σχολικών βιβλίων και ίδρυση τεχνικών σχολών.
Οικονομικές μεταρρυθμίσεις του Τρικούπη
- βιομηχανική ανάπτυξη,
- επέκταση του σιδηροδρομικού και οδικού δικτύου της χώρας,
- χρηματοδότηση από κεφάλαια Ελλήνων της Διασποράς και από δάνεια ιδρυμάτων του εξωτερικού. Αποτέλεσμα: η οικονομία της χώρας δεν άντεξε και τον Δεκέμβριο του 1893 ο Τρικούπης κήρυξε την πτώχευση και παραιτήθηκε.
Ο Ελευθέριος Βενιζέλος στις αρχές 20ου αιώνα (πηγή: Wikimedia Commons)
Το Κίνημα στο Γουδή και ο Ελευθέριος Βενιζέλος
Οι μεταρρυθμίσεις του Βενιζέλου
Ο Στρατιωτικός Σύνδεσμος το 1909 προχωρά στο Κίνημα στο Γουδή και καλεί τον Ελ. Βενιζέλο από την Κρήτη στην Αθήνα για να προωθήσει μεταρρυθμίσεις:
- Σύνταγμα του 1911 (αναθεώρηση του Συντάγματος του 1864),
- μείωσε την πλειοψηφία από το ήμισυ των βουλευτών στο ένα τρίτο, για να ψηφίζονται πιο εύκολα τα νομοσχέδια,
- απέκλεισε την εκλογή εν ενεργεία αξιωματικών των ενόπλων δυνάμεων στο αξίωμα του βουλευτή,
- όρισε τη δυνατότητα του κράτους να απαλλοτριώνει περιουσιακά στοιχεία πολιτών, προς όφελος του δημοσίου,
- κατοχύρωσε συνταγματικά τη μονιμότητα των δημόσιων υπαλλήλων
- εκσυγχρόνισε στρατό και στόλο καλώντας Γάλλους και Άγγλους στρατιωτικούς.
Οι νομοθετικές και διοικητικές αλλαγές και ρυθμίσεις της περιόδου 1911-1912 έδωσαν στη χώρα ισχυρή ώθηση.
Θέλω κι άλλο!
Η πτώχευση του Τρικούπη: ντοκιμαντέρ από τη Μηχανή του Χρόνου (εισαγωγή-τις πταίει;: αρχή-4΄, έργα-μεταρρυθμίσεις: 20΄-24΄)
❦
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου