Ιστορία Β΄ λυκείου (4) – Εικονομαχία

Παράδειγμα εικονοκλαστικής διακόσμησης στο ναό της Αγίας Ειρήνης στην Κωνσταντινούπολη: ένας απλός σταυρός. [πηγή Βικιπαίδεια]

Η Εικονομαχία

 

Βασικά σημεία

 

α. Συνθήκες εκδήλωσης της Εικονομαχίας

Πρωτεργάτες του κινήματος της Εικονομαχίας: Λέων Γ' και Κωνσταντίνος Ε' (δυναστεία Ισαύρων) και κάποιοι εκπρόσωποι του ανωτέρου κλήρου.

εικονομαχία: (ιστ.) η εκκλησιαστική και πολιτική διαμάχη που προκλήθηκε από την απόπειρα ορισμένων βυζαντινών αυτοκρατόρων (κατά τον 8ο και 9ο αι.) να καταργήσουν τη χρήση και τη λατρεία των θρησκευτικών εικόνων, ως εκδήλωση μη σύμφωνη προς το πνεύμα και τη διδασκαλία του χριστιανισμού: H πρώτη (726-787) και η δεύτερη (813-843) περίοδος της εικονομαχίας. || η θεολογική και εκκλησιαστική άποψη που (κατά τον 8ο και 9ο αι. στο Bυζάντιο) καταδίκαζε τη χρήση και τη λατρεία των ιερών εικόνων ως ειδωλολατρική παρέκκλιση από το χριστιανισμό. [Λεξικό Κοινής Νεοελληνικής]

 

Παράγοντες που οδήγησαν στην εκδήλωση της Εικονομαχίας:

• Ανεικονικές αντιλήψεις των χριστιανικών πληθυσμών των ανατολικών επαρχιών.
• Οι υπερβολές στη λατρεία των εικόνων από θρησκόληπτους χριστιανούς.
• Η ανάγκη της ικανοποίησης των χριστιανικών πληθυσμών της Μ. Ασίας, οι οποίοι δέχονταν το βάρος των αραβικών επιδρομών και από τους οποίους εξαρτιόταν η σωτηρία της αυτοκρατορίας. Οι πληθυσμοί αυτοί απέρριπταν την ιδέα της αναπαράστασης του θείου.

Νόμισμα (σόλιδος) που απεικονίζει τον Λέοντα Γ΄ και τον Κωνσταντίνο Ε΄ [πηγή Βικιπαίδεια]

β. Έναρξη της εικονομαχίας (α΄φάση)

726 ένας σεισμός στη Θήρα (Σαντορίνη) ερμηνεύθηκε σαν θεϊκό σημάδι από το Λέοντα Γ΄, ο οποίος εξαπέλυσε την πρώτη επίθεσή του κατά των εικόνων. Αντίδραση του στόλου του θέματος Ελλάδος.

730 έκδοση του πρώτου εικονομαχικού διατάγματος από το Λέοντα Γ΄ (καταστροφή εικόνων, διώξεις εικονοφίλων, ιδίως των μοναχών) – δυσαρέσκεια του πάπα, που επιλέγει να συνδεθεί με τους Φράγκους ηγεμόνες.

γ. Κορύφωση της εικονομαχίας

754 (επί Κωνσταντίνου Ε΄) η Σύνοδος της Ιέρειας καταδικάζει τη λατρεία των εικόνων και αναθεματίζει τους εικονόφιλους

787 η Ζ΄ Οικουμενική Σύνοδος καταδικάζει την εικονομαχία και αποκαθιστά τις εικόνες.

 

Ο Ιωάννης Δαμασκηνός (676-749) [πηγή Βικιπαίδεια]

δ. Αναζωπύρωση και τέλος της Εικομαχίας (β΄φάση)

813-840 αναζωπύρωση του ζητήματος (Λέων Ε' και Θεόφιλος).

843 σύνοδος στην Κωνσταντινούπολη (Θεοδώρα, Βάρδας και Θεόκτιστος) και τελική επικράτηση της εικονοφιλικής άποψης: αποκατάσταση των εικόνων.

 

Θέλω κι άλλο!

• Χρονολόγιο – ιστοριογραμμή της Εικονομαχίας: εφαρμογή από το Φωτόδεντρο.
• Εικονομαχία – Μελετώντας μία ιστορική πηγή: εφαρμογή από το Φωτόδεντρο.
• Εικονομαχία – Τα επιχειρήματα εικονομάχων και εικονολατρών: εφαρμογή διερεύνησης πηγών από το Φωτόδεντρο.
• Διαβάστε περισσότερες πληροφορίες για την Εικονομαχία στις ιστορικές σελίδες του Ινστιτούτου Μείζονος Ελληνισμού.

 

❦