Η κοιτίδα και οι μετακινήσεις των Σλάβων στην Ευρώπη από τον 5ο μέχρι τον 10ο αιώνα (πηγή: Βικιπαίδεια)
Κοινωνία και Οικονομία
Στρατιωτικοποίηση και εποικισμοί
Έντονη παρουσία στρατού στη βυζαντινή κοινωνία από τα μέσα του 7ου έως τα μέσα του 9ου αι. Στοιχεία στρατιωτικοποίησης:
- εμφάνιση επωνύμων στρατιωτικών αριστοκρατικών οικογενειών
- οικοδόμηση πολλών οχυρών κάστρων που αντικαθιστούν τις παρηκμασμένες πόλεις.
- επέκταση θεματικής διαίρεσης στη Βαλκανική (σταδιακή αποκατάσταση βυζαντινής εξουσίας), διχοτόμηση θεμάτων Μ. Ασίας και δημιουργία ναυτικών θεμάτων.
Εποικιστική πολιτική
Μετακίνηση πληθυσμών από Βαλκανική σε Μικρασία και αντίστροφα για την ευκολότερη αφομοίωση των Σλάβων.
Σχετικά παραθέματα
Επέκταση θεμάτων και εποικιστική πολιτική
Η επέκταση του δικτύου των θεμάτων σήμαινε αποκατάσταση της βυζαντινής εξουσίας σε περιοχές που κατοικούνταν εν μέρει από Σλάβους και ως τότε είχαν παραμείνει αυτόνομες από την κεντρική εξουσία. Η αποκατάσταση εκφραζόταν με την παρουσία στρατιωτικών αρχών και την πληρωμή φόρων. Σχετικά με τους εποικισμούς επισημαίνουμε ότι εξυπηρετούσαν δημογραφικές (ενίσχυση πληθυσμού), οικονομικές (εξασφάλιση καλλιεργητών) και αμυντικές (εξασφάλιση στρατιωτών) σκοπιμότητες.
Ιστορία του Μεσαιωνικού και του Νεότερου Κόσμου 565-1815, βιβλίο του καθηγητή, εκδ. ΟΕΔΒ, σελ.23
Στρατιωτικά επώνυμα και κάστρα
Είναι χαρακτηριστικό ότι από αυτήν ακριβώς την εποχή αρχίζει η χρήση οικογενειακών ονομάτων. Όσα διέσωσαν οι πηγές είναι σχεδόν αποκλειστικά επώνυμα στρατιωτικών οικογενειών, αφού η βυζαντινή αριστοκρατία προερχόταν από το στρατό και ήταν περήφανη για τα κατορθώματα των προγόνων της... Η στρατιωτικοποίηση της χώρας φαίνεται ιδιαίτερα στη μορφή που αποκτούν αυτό το διάστημα οι βυζαντινές πόλεις... Οι πόλεις είναι φυσικά ή τεχνητά οχυρωμένες. Πολλές πόλεις αυτής της εποχής είναι χτισμένες σε απόκρημνα και δυσπρόσιτα μέρη. Χρησιμεύουν σαν καταφύγια των αγροτικών πληθυσμών της περιοχής και στεγάζουν μόνιμα περισσότερο ή λιγότερο σημαντικές στρατιωτικές φρουρές, χαρακτηρίζονται όλες ως «κάστρα» (φρούρια) και έχει ιδιαίτερη σημασία το γεγονός, ότι αυτός ο όρος αντικαθιστά προοδευτικά τον όρο «πόλις».
Ε. Γλύκατζη-Αρβελέρ, Η πολιτική ιδεολογία της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, μετ. Τ. Δρακοπούλου, Αθήνα 1977, 36-37.
Ένα πρώιμο παράδειγμα στρατιωτικοποίησης
Η πρώτη πολιορκία της Θεσσαλονίκης, αποτέλεσμα της αβαροσλαβικής επίθεσης του 617 ή 619, βρήκε πολλούς από τους κατοίκους της έξω από τα τείχη να μαζεύουν τη σοδειά. Αντίθετα από τους τρομοκρατημένους ναυκλήρους που δεν βοήθησαν τη Θεσσαλονίκη το 597, οι κυβερνήτες και τα πληρώματα πήραν τα όπλα και βοήθησαν στην απόκρουση των βαρβάρων. Δεν μπορεί να υπάρξει καλύτερο παράδειγμα για το τι σημαίνει πραγματικά ο όρος «στρατιωτικοποίηση» στο Βυζαντινό Κράτος. Η στρατιωτικοποίηση δεν έγκειται τόσο στο τυπικό θέμα της συγκέντρωσης της πολιτικής και στρατιωτικής εξουσίας στα χέρια του στρατηγού του θέματος, αλλά σήμαινε μάλλον το να μάθουν οι Βυζαντινοί να ζουν με τον κίνδυνο, ένα μάθημα που φαίνεται ότι είχαν αφομοιώσει από τις αρχές του 7ου αι.
J.L. Teall, The grain supply of the Byzantine Empire.
 |
| Χάρτης που αποτυπώνει την εγκατάσταση σλαβικών φύλων από τον 7ο έως τον 9ο αι. (πηγή: Wikimedia Commons) |
Σλάβοι και Βούλγαροι
Σκλαβηνίες
- στα Ν της Βαλκανικής (σημερινός ελλαδικός χώρος) σχηματίστηκαν αυτόνομες περιοχές σλαβικού πληθυσμού.
- στα ΒΔ τον 9ο αι. εξελίσσονται σε κρατίδια Σέρβων και Κροατών, ενώ στα νότια (σημερινός ελλαδικός περίπου χώρος) ενσωματώνονται στη βυζαντινή επικράτεια. Αρχικά, οι σκλαβηνίες ήταν ημιαυτόνομες και πλήρωναν φόρο υποτέλειας.
❦
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου