Το σημερινό σημείωμά μου είναι πολύ διαφορετικό. Ασχολούμαι με ένα θέμα για το οποίο δεν ισχυρίζομαι ότι είμαι ειδικός. Μου προκάλεσε όμως μεγάλο ενδιαφέρον και θεώρησα ότι αξίζει να το προβάλω. Η ιστορία ξεκίνησε με μια είδηση που δημοσιεύθηκε στο ihunt.gr, την οποία σας παραθέτω.
«Σε μια πρωτοφανή ενέργεια για τα ελληνικά δεδομένα, η Εισαγγελία Πρωτοδικών Αθηνών, μέσω του εισαγγελέα Προστασίας Ζώων, διέταξε την άμεση απομάκρυνση συγκεκριμένου αριθμού λύκων από την Πάρνηθα. Η εντολή δόθηκε για λόγους δημόσιας ασφάλειας αλλά και για την προστασία του κόκκινου ελαφιού, ενός ιδιαίτερα σημαντικού είδους της άγριας πανίδας που ζει στην περιοχή.
Η απόφαση κινητοποίησε άμεσα το υπουργείο Περιβάλλοντος και τις αρμόδιες δασικές αρχές, οι οποίες καλούνται να υλοποιήσουν ένα ιδιαίτερα σύνθετο και τεχνικά απαιτητικό σχέδιο. Στόχος είναι οι λύκοι να μεταφερθούν σε ορεινές περιοχές της Βόρειας Ελλάδας, όπου –θεωρητικά– θα μπορέσουν να ζήσουν σε πιο κατάλληλο περιβάλλον».
Στη συνέχεια το θέμα απασχόλησε για λίγο τα ΜΜΕ και μετά χάθηκε. Δεν είμαι φυσιοδίφης, αλλά μου αρέσουν πολύ τα ντοκιμαντέρ και θυμήθηκα ότι στο παρελθόν είχα δει ένα ντοκιμαντέρ σχετικά με την επαναφορά των λύκων στο Εθνικό Πάρκο Yellowstone των ΗΠΑ. Η επαναφορά σημαίνει ότι προηγουμένως είχε γίνει απομάκρυνση, κάτι σαν αυτό που επιχειρείται στην Ελλάδα. Μια σύντομη περίληψη μπορείτε να δείτε στο youtube. Αξίζει τον κόπο, γιατί θα μάθετε πολλά πράγματα που δεν είναι άμεσα φανερά.
Αντί, λοιπόν, να σας δώσω τη δική μου ιστορία για τους λύκους στο Yellowstone Park, χρησιμοποίησα τη σύγχρονη τεχνολογία για τον σκοπό αυτό. Ζήτησα από το askgpt.app να μου «γράψει» για τους λύκους του Yellowstone και στη συνέχεια ζήτησα από το Google Translate να μου μεταφράσει το κείμενο στα ελληνικά. Ιδού το αποτέλεσμα:
«Στην καρδιά της τεράστιας ερημιάς του εθνικού πάρκου Yellowstone εκτυλίχθηκε μια αξιοσημείωτη ιστορία μεταμόρφωσης – μια ιστορία που θα γινόταν φάρος για οικολογική αποκατάσταση παγκοσμίως. Αυτή η ιστορία ξεκίνησε το 1995, με την επανεισαγωγή του γκρίζου λύκου, ενός είδους που απουσίαζε από το πάρκο για σχεδόν 70 χρόνια.
Μια φορά κι έναν καιρό το ουρλιαχτό των λύκων αντηχούσε στις κοιλάδες και τα βουνά του Yellowstone. Αλλά στις αρχές του 20ού αιώνα, αυτά τα μεγαλοπρεπή πλάσματα είχαν κυνηγηθεί μέχρι την εξαφάνισή τους στην περιοχή. Η απουσία τους άφησε ένα αισθητό κενό, πυροδοτώντας μια αλυσιδωτή αντίδραση που αναστάτωσε το οικοσύστημα. Χωρίς λύκους να τους κρατούν υπό έλεγχο, οι πληθυσμοί των αλκών (ελάφια) αυξήθηκαν δραματικά, τα οποία έτρωγαν αδηφάγα τη βλάστηση του πάρκου. Αυτή η υπερβόσκηση εμπόδισε την ανάπτυξη νεαρών δέντρων και θάμνων, οδηγώντας σε διαβρωμένες όχθες ποταμών και σημαντική μείωση της βιοποικιλότητας.
Η απόφαση να φέρουμε τους λύκους πίσω στο Yellowstone ήταν μια τολμηρή κίνηση, που ωθήθηκε από την αυξανόμενη κατανόηση των οικολογικών αλληλεξαρτήσεων. Τον Ιανουάριο του 1995 οι βιολόγοι απελευθέρωσαν την πρώτη ομάδα 14 λύκων στο πάρκο, μεταφέροντάς τους από τον Καναδά. Αυτοί οι λύκοι, που εξερευνούσαν προσεκτικά το νέο τους σπίτι, δεν γνώριζαν τον βαθύ αντίκτυπο που θα είχαν.
Καθώς οι λύκοι εγκαταστάθηκαν, άρχισαν να κυνηγούν τις άφθονες άλκες. Αλλά δεν ήταν μόνο η μείωση του αριθμού των αλκών που πυροδότησε την αλλαγή – ήταν η αλλαγή στη συμπεριφορά των αλκών. Δεν μπορούσαν πλέον να μένουν άνετα στα ανοιχτά λιβάδια και στις όχθες των ποταμών. Η παρουσία λύκων σήμαινε ότι έπρεπε να παραμείνουν σε εγρήγορση, να κινούνται πιο συχνά και να αποφεύγουν ορισμένες περιοχές. Αυτή η μετατόπιση επέτρεψε στα χόρτα, την ιτιά και τη λεύκα (aspen) να αναπηδήσουν, κάτι που είχε αποτέλεσμα ντόμινο στο οικοσύστημα.
Η αναζωπύρωση της βλάστησης στις όχθες του ποταμού σταθεροποίησε το έδαφος, μειώνοντας τη διάβρωση και βελτιώνοντας την ποιότητα του νερού. Αυτή η αναζωογόνηση δημιούργησε ένα πιο φιλόξενο περιβάλλον για τους κάστορες, ο αριθμός των οποίων είχε μειωθεί λόγω έλλειψης τροφής. Καθώς οι κάστορες επέστρεφαν, κατασκεύασαν φράγματα, τα οποία με τη σειρά τους δημιούργησαν λίμνες που υποστήριζαν ψάρια, αμφίβια και μυριάδες άλλα είδη.
Τα πουλιά βρήκαν νέες θέσεις φωλεοποίησης στα αναγεννημένα δέντρα και οι αρκούδες γκρίζλι του πάρκου επωφελήθηκαν από την αυξημένη παραγωγή μούρων. Ακόμη και τα ποτάμια του πάρκου άλλαξαν πορεία, γίνονται πιο σταθερά και λιγότερο επιρρεπή στις δραματικές αλλαγές που προκαλούνται από τη διάβρωση. Ουσιαστικά, η επιστροφή των λύκων πυροδότησε έναν «τροφικό καταρράκτη», έναν όρο που χρησιμοποιείται από τους οικολόγους για να περιγράψει τη διαδικασία με την οποία οι κορυφαίοι θηρευτές επηρεάζουν έμμεσα διάφορα άλλα είδη και το φυσικό περιβάλλον.
Αυτή η μεταμόρφωση δεν ήταν χωρίς προκλήσεις και διαμάχες. Οι κτηνοτρόφοι και οι τοπικές κοινότητες είχαν ανησυχίες για την ασφάλεια των ζώων τους, φοβούμενοι ότι οι λύκοι θα ξεφύγουν από τα όρια των πάρκων. Για την αντιμετώπιση αυτών των ζητημάτων οι διαχειριστές άγριας ζωής εφάρμοσαν στρατηγικές για τον μετριασμό των συγκρούσεων, συμπεριλαμβανομένων προγραμμάτων αποζημίωσης για απώλειες ζώων. Με τον καιρό, τα οφέλη της παρουσίας των λύκων έγιναν όλο και πιο εμφανή, όχι μόνο για τη βιοποικιλότητα αλλά και για τον τουρισμό, καθώς επισκέπτες από όλο τον κόσμο συνέρρεαν στο Yellowstone για να δουν αυτά τα ζώα στο φυσικό τους περιβάλλον.
Η ιστορία των λύκων του Yellowstone έγινε η λυδία λίθος για τους οικολόγους που υποστήριζαν τις προσπάθειες επαναφοράς σε παγκόσμιο επίπεδο. Απέδειξε πώς η επαναφορά ενός μεμονωμένου είδους μπορεί να θεραπεύσει ένα ολόκληρο οικοσύστημα, προσφέροντας ελπίδα σε άλλες περιοχές όπου οι ανθρώπινες δραστηριότητες έχουν διαταράξει τις φυσικές ισορροπίες. Από τα υψίπεδα της Σκωτίας μέχρι τα δάση της Ευρώπης, παρόμοια έργα εμπνεύστηκαν από το Yellowstone, με στόχο την αποκατάσταση της οικολογικής ταπετσαρίας με την επανεισαγωγή ζώων όπως οι λύγκες, οι βίσονες και τα άγρια άλογα.
Καθώς περνούσαν τα χρόνια, οι λύκοι του Yellowstone ευδοκιμούσαν και ο αριθμός τους μεγάλωνε. Σχηματίστηκαν αγέλες, η κάθε μία με τη δική της περιοχή και κοινωνική δομή, συμβάλλοντας στο δυναμικό τοπίο του πάρκου. Η επιτυχία του έργου επανεισαγωγής προκάλεσε ενδιαφέρον για περαιτέρω έρευνα, οδηγώντας σε μια βαθύτερη κατανόηση των σχέσεων αρπακτικών – θηραμάτων και της πολυπλοκότητας της διαχείρισης του οικοσυστήματος.
Σήμερα, η κληρονομιά της επανεισαγωγής του λύκου στο Yellowstone συνεχίζει να διαμορφώνει την περιβαλλοντική πολιτική και τις στρατηγικές διατήρησης. Λειτουργεί ως υπενθύμιση της ανθεκτικότητας της φύσης και των βαθιών συνδέσεων που υπάρχουν στον φυσικό κόσμο. Το ουρλιαχτό του λύκου αντηχεί τώρα για άλλη μια φορά στην απέραντη έκταση του Yellowstone, ένα σύμβολο ανανέωσης και της διαρκούς δύναμης της οικολογικής αρμονίας».
Αυτή είναι η αφήγηση της τεχνητής νοημοσύνης σε μετάφραση υπολογιστή. Τη βρήκα ικανοποιητική και καλό παράδειγμα. Θα σας δώσω όμως και μερικές άλλες σημαντικές πληροφορίες. Το 1995, όταν επανήλθαν οι λύκοι, τα ελάφια ήταν 17.000, σήμερα είναι μόνο 4.000 Ουσιαστικά, έχουν επιβιώσει μόνο τα δυνατότερα και υγιέστερα. Ωφελημένoι ήταν και οι επικονιαστές (μέλισσες και colibri) γιατί έβρισκαν περισσότερα λουλούδια. Επιπλέον εμφανίστηκαν ξανά τα αρπακτικά, αετοί και γύπες, γιατί έβρισκαν εύκολη και άφθονη τροφή στα κουφάρια των ελαφιών.
Είμαι βέβαιος ότι τώρα έχετε μια πιο ολοκληρωμένη εικόνα για το θέμα. Ο δικός μου προβληματισμός πάει αλλού. Στις ΗΠΑ, η απόφαση για την απομάκρυνση των λύκων έγινε το 1928, με τα δεδομένα της εποχής εκείνης, από το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Αλιείας των ΗΠΑ, και όχι από έναν εισαγγελέα πρωτοδικών. Με τη γνώση που υπάρχει σήμερα, είναι να απορεί κάποιος με την επιπολαιότητά μας. Πάμε να διαταράξουμε ένα οικοσύστημα χωρίς μελέτη για τις επιπτώσεις, ενώ έχουμε παραδείγματα από όλο τον κόσμο ότι η διατάραξη ενός οικοσυστήματος έχει τρομακτικές αρνητικές συνέπειες. Για άλλη μια φορά συμπεριφερόμαστε σαν να είμαστε ο μοναδικός λαός στον κόσμο που ΔΕΝ θέλει να μαθαίνει από τις εμπειρίες άλλων χωρών.
Πριν κλείσω, και πάλι επικαλούμαι την ενοχλητική μνήμη μου. Ο πλέον αδικημένος πρωθυπουργός της Ελλάδας, ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης, ήταν ο πρώτος που διατύπωσε την άποψη ότι τη μεγαλύτερη καταστροφή στα δάση μας την κάνουν τα φυτοφάγα ζώα (οικόσιτα και άγρια) τα οποία τρώνε τα βλαστάρια και δεν αφήνουν τα δάση να αναγεννηθούν. Σαν ο εξυπνότερος λαός του κόσμου, τη σωστή αυτή άποψη την ειρωνευτήκαμε. Για άλλη μια φορά ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης δικαιώνεται στις… ΗΠΑ!
Ο κ. Ανδρέας Γ. Δρυμιώτης είναι σύμβουλος επιχειρήσεων
πηγή: Καθημερινή
Θέλω κι άλλο!
Διαβάστε περισσότερες ιστορίες διατάραξης της ισορροπίας των οικοσυστημάτων στα αποσπάσματα από το βιβλίο του Γιάννη Μανέτα, Η ζωή σήμερα, άλλοτε, αλλού και στο μέλλον, Η λογική των βιολογικών συστημάτων, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, 2018
❦
_-_BEIC_6353768.jpg/300px-Paolo_Monti_-_Servizio_fotografico_(Napoli%2C_1969)_-_BEIC_6353768.jpg)