Νεοελληνική Λογοτεχνία Γ΄ Γυμνασίου (5) - Αυτοβιογραφία

Ελισάβετ Μουτζάν-Μαρτινέγκου (Ζάκυνθος, 1801-1832). Πηγή: Βικιπαίδεια 

Ελισάβετ Μουτζάν –Μαρτινέγκου

Αυτοβιογραφία

Δείτε εδώ την παρουσίαση που χρησιμοποιήσαμε στην τάξη για να γνωρίσουμε τη ζακυνθινή συγγραφέα.

Βασικά σημεία

1. Ενότητες. Το θέμα του κειμένου. 

Το κείμενο μπορεί να χωριστεί σε δύο ενότητες:

(α) οι δύο πρώτες παράγραφοι (σελ. 50): δηλώνεται η χαρά για το ξέσπασμα της Επανάστασης του 1821.

(β) το υπόλοιπο κείμενο: κυριαρχούν τα παραδείγματα που εκφράζουν την πίκρα για τη γυναικεία σκλαβιά. 

2. Η αφορμή της αφήγησης. Τα αισθήματα της αφηγήτριας απέναντι στο σπουδαίο γεγονός.

Η αφορμή είναι το ξέσπασμα της Επανάστασης. Η αφηγήτρια εκφράζει τον ενθουσιασμό της για τον αγώνα της απελευθέρωσης από τη σκλαβιά. Αυτό, όμως, της θυμίζει τη δική της σκλαβιά, αφού είναι γυναίκα.

3. Οι απόψεις για τον γάμο. Η θέση της γυναίκας.

Η αφηγήτρια φοβάται τον γάμο και ιδίως τους καταπιεστικούς άνδρες. 

Εγώ εφοβόμουν μεγάλως όλα εκείνα τα κακά, που ημπορούν να συνέβουν εις μίαν υπανδρευμένην, αλλά περισσότερον από όλα εφοβόμουν μεγάλως μην είχε τύχει να πάρω κανένα από εκείνους τους άνδρας, οπού θέλουν να έχουν την γυναίκα τους ωσάν σκλάβα, και την νομίζουν διά κακήν, οπόταν αυτή ωσάν σκλάβα δεν θέλει να φέρεται.

Η αφηγήτρια βλέπει με απελπισία τη θέση της γυναίκας στην κοινωνία της: είναι περιορισμένη, καταπιεσμένη, χωρίς διεξόδους. Συνέχεια κλεισμένη στο σπίτι, της λείπουν οι διασκεδάσεις. Δεν μπορεί να επιλέξει τη ζωή που θέλει να ζήσει. Αν παντρευτεί, ίσως να δυστυχήσει από έναν καταπιεστικό σύζυγο. Επίσης, κανείς δε νοιάζεται για τα πνευματικά της ενδιαφέροντα· μόνο με τη φαντασία της είναι ευτυχισμένη. Τα επόμενα αποσπάσματα είναι ενδεικτικά:

Εγώ εφοβόμουν μεγάλως όλα εκείνα τα κακά, που ημπορούν να συνέβουν εις μίαν υπανδρευμένην, αλλά περισσότερον από όλα εφοβόμουν μεγάλως μην είχε τύχει να πάρω κανένα από εκείνους τους άνδρας, οπού θέλουν να έχουν την γυναίκα τους ωσάν σκλάβα, και την νομίζουν διά κακήν, οπόταν αυτή ωσάν σκλάβα δεν θέλει να φέρεται.

Όχι να υπάγω να ησυχάσω –διατί δεν ηθέλησαν οι συγγενείς μου– όχι να υπανδρευθώ –διατί εγώ δεν ήθελα– έπρεπε λοιπόν να μείνω διά παντός εις το σπίτι.

Μέρα και νύκτα κλεισμένη, χωρίς να δύναμαι να πηγαίνω μήτε εις εκκλησίαν, μήτε εις περιδιάβασιν, χωρίς να έχω την παραμικράν ξεφάντωσιν

Πού είναι τώρα εκείνη η ευτυχεστάτη και ενάρετη ζωή, την οποίαν επήγαινες προφθάνοντας με του νοός σου τα μάτια;

4. Η στάση της αφηγήτριας και της οικογένειάς της απέναντι στα γράμματα

Το δράμα της αφηγήτριας είναι ότι κανένας οικείος της δε συμμερίζεται την αγάπη που έχει η ίδια για τις πνευματικές ασχολίες ούτε πρόκειται να νοιαστεί για την τύχη του έργου της.

Και σεις, μαύρα μου συγγράμματα, που σας αγαπούσα και ήθελα το καλόν σας –ό,τι λογής μία αγαπητή μητέρα το θέλει εις τα τέκνα της– έχετε, κλεισμένα εδώ μέσα που σας έχω, να χορτάσετε την κοιλίαν των σαράκων, ή έχει κανένα καιρόν ο αδελφός μου να σας εβγάλει και να σας δώσει εις τους δούλους του, διά να σας ξεσχίζουν και να μεταχειρίζονται τα μέλη σας εις τας χρείας του μαγειρείου;

❦