Νέοι, διαπαιδαγώγηση (σχεδιάγραμμα θέματος)

Παρακάτω θα βρείτε ένα ενδεικτικό σχεδιάγραμμα του θέματος που δόθηκε στο διαγώνισμα προσομοίωσης:

Το θέμα της παραγωγής λόγου: Με αφορμή το άρθρο του Διονύση Βενιεράτου με τίτλο Τα παιδιά που δεν αγαπάμε, που διαβάσατε στον τύπο, αποφασίσατε να ετοιμάσετε για την ιστοσελίδα του σχολείου σας ένα δοκίμιο (500-600 λέξεων), στο οποίο, αφού αναφερθείτε στα αίτια της κρίσης που διαπιστώνεται σήμερα στον τομέα της σωστής διαπαιδαγώγησης, θα διατυπώσετε προτάσεις για το πώς θα μπορέσει να γίνει εφικτή η παροχή ουσιαστικής στήριξης και παιδείας στους νέους ενόψει των ισχυρών απαιτήσεων αλλά και των κινδύνων που κυοφορεί η σύγχρονη πραγματικότητα. Να δώσετε κατάλληλο τίτλο στο δοκίμιό σας.

Τίτλος: επιλέγουμε έναν σοβαρό, κατά προτίμηση, τίτλο για το δοκίμιο, π.χ. «Η κρίση της αγωγής και η υπέρβασή της» ή «Υπερβαίνοντας την κρίση της αγωγής».

Πρόλογος: μπορούμε να αρχίσουμε με την επισήμανση ότι η φροντισμένη αγωγή είναι ζήτημα που απασχολεί κάθε κοινωνία. Ιδίως σε μια απαιτητική εποχή (ζήτηση για αυξημένα τυπικά προσόντα/πτυχία, ανεργία, εργασιακή ανασφάλεια, οικονομική μετανάστευση κλπ.) με νέους κινδύνους (οικογενειακά προβλήματα, εθισμός στο διαδίκτυο κλπ.) ολοένα και αυξάνεται η ανάγκη για ολοκληρωμένη διαπαιδαγώγηση. Τα κενά στο θέμα αυτό αφήνουν τη νέα γενιά απροετοίμαστη μπροστά στις απαιτήσεις της κοινωνίας. Ποιοι λόγοι, όμως, γεννούν την κρίση στην αγωγή;   

Κυρίως μέρος:

Αιτίες της κρίσης στην αγωγή

- οικογένεια: υπερπροστατευτικοί γονείς· γονείς που δεν ασχολούνται πολύ με τα παιδιά τους λόγω υποχρεώσεων ή/και εργασίας, που δεν καλλιεργούν την ελευθερία και την υπευθυνότητα.

- εκπαίδευση: χαλαρότητα· χρησιμοθηρία (έμφαση σε συγκεκριμένα μαθήματα, η απολύτως απαραίτητη προσπάθεια στα άλλα, στόχος το «χαρτί» και όχι οι γνώσεις και οι ικανότητες, επίσης δεν τονίζεται ιδιαίτερα η ανάγκη αφομοίωσης ηθικών αρχών και η συνολικότερη πνευματική καλλιέργεια των νέων)· περιορισμένη διδασκαλία-ενασχόληση με καλλιτεχνικά μαθήματα, που διαπλάθουν τον χαρακτήρα· ενδοσχολική βία, όταν δεν αντιμετωπίζεται αποτελεσματικά.

- ΜΜΕ, διαδίκτυο: υπερτονίζουν το στυλ και την εμφάνιση σε βάρος της ψυχικής και πνευματικής καλλιέργειας· προβάλλεται το μοντέλο του ευκατάστατου και δημοφιλούς ατόμου (δεν έχει σημασία η ικανότητα και η προσφορά αλλά η αναγνωρισιμότητα)· εξάρτηση από διαδικτυακά παιχνίδια ή μέσα κοινωνικής δικτύωσης: πλαστή, περιορισμένη ανθρώπινη επαφή.

- πολιτική, κοινωνία: κλίμα πόλωσης, ασυνεννοησίας ακόμη και για βασικά θέματα εθνικού ενδιαφέροντος (οικονομικά, παιδεία, εξωτερική πολιτική)· διαφθορά, λαϊκισμός· χουλιγκανισμός και διαφθορά στον αθλητισμό.

κλπ.

Προτάσεις

- υπεύθυνοι, συνειδητοποιημένοι γονείς: στήριξη της Πολιτείας και της εκπαίδευσης στην οικογένεια (σχολεία γονέων, σεμινάρια, ψυχολόγοι)· σήμερα είναι πιο ενημερωμένοι οι γονείς, αλλά ίσως και πιο υπερπροστατευτικοί.

- κεντρικός ο ρόλος της εκπαίδευσης: υψηλότερες απαιτήσεις για παροχή στέρεων γνώσεων, δεξιοτήτων και έμφαση στη γενικότερη πνευματική ανάπτυξη (υπευθυνότητα και ομαδικό πνεύμα, αξίες, διερευνητική μάθηση και όχι αποστήθιση, ουσιαστική διδασκαλία των ξένων γλωσσών και της κουλτούρας των άλλων λαών)· ΣΕΠ για ενημέρωση ως προς τις εξελίξεις στα εργασιακά· έμφαση στα οφέλη και στις παγίδες του διαδικτύου στο μάθημα της πληροφορικής και στα project. 

- ΜΜΕ, διαδίκτυο: επιλογές προγραμμάτων και ιστοσελίδων (βασική η συμβολή της οικογένειας: τα παιδιά να μην αποκτούν από πολύ μικρή ηλικία άδεια χρήσης ηλεκτρονικών συσκευών).

- χρηστή διοίκηση και έργο από τα δημόσια πρόσωπα· παραγκωνισμός των λαϊκιστών πολιτικών, προώθηση νέων και καταρτισμένων προσώπων σε δημόσιες θέσεις· παραδειγματική τιμωρία διεφθαρμένων πολιτικών και αθλητικών παραγόντων.

- δημιουργία και εξοπλισμός πνευματικών-πολιτιστικών κέντρων σε κάθε (αν είναι δυνατόν) τόπο, ώθηση στην ενασχόληση με τέχνες (πολιτιστικοί σύλλογοι) και τον εθελοντισμό.

- σημαντικός επίσης και ο ρόλος της Εκκλησίας στο θέμα της αγωγής, λόγω των αξιών που προωθεί: αλληλεγγύη, πραότητα, ομαδικότητα, προσφορά, ανιδιοτέλεια, πνευματικότητα.

κλπ.

Επίλογος: φαίνεται ότι οι φορείς της αγωγής προσφέρουν πολλά, μπορούν όμως να υποστηρίξουν ακόμη περισσότερο τους νέους σήμερα που το έχουν τόση ανάγκη.

Μερικοί ακόμη τίτλοι που θα μπορούσαμε να χρησιμοποιήσουμε:

- Πρόβλημα πρώτης γραμμής η διαπαιδαγώγηση των νέων

- Οι προκλήσεις της παιδείας σήμερα

- Όλα είναι θέμα παιδείας…

- Εκπαίδευση έχουμε· παιδεία όμως;

- Με το βλέμμα στους νέους

Και μερικοί από μαθητικά γραπτά:

- Η παιδεία στη σύγχρονη πραγματικότητα

- Στηρίξτε τα παιδιά του τόπου μας

- Σωστή διαπαιδαγώγηση, καλύτερο μέλλον

- Είναι η σωστή παιδεία ένας εφικτός στόχος;

✽

Προσθήκη:

Επειδή στο διαγώνισμα προσομοίωσης παρατηρήθηκε σε αρκετά γραπτά σύγχυση των εννοιών της εκπαίδευσης και της διαπαιδαγώγησης, δίνω εδώ και τους ορισμούς δύο έγκυρων σύγχρονων λεξικών, του Ιδρύματος Μ. Τριανταφυλλίδη και του Μπαμπινιώτη, που θα βοηθήσουν, νομίζω, στην καλύτερη κατανόηση των εννοιών. Προσθέτω και τον ορισμό της παιδείας, που σχετίζεται έντονα με τη διαπαιδαγώγηση, αφού η τελευταία αφορά κυρίως τον τρόπο με τον οποίο διαμορφώνεται η παιδεία ενός ατόμου. Οι έννοιες αυτές ταλαιπώρησαν αρκετούς υποψήφιους στις φετινές Πανελλήνιες Εξετάσεις (εδώ ενδεικτικές απαντήσεις της εξεταστικής επιτροπής). Το σύμβολο ~ τίθεται για να μην επαναλαμβάνεται η έννοια σε κάθε φράση.

 

Λεξικό Τριανταφυλλίδη

• εκπαίδευση: η καλλιέργεια, με συστηματική διδασκαλία και άσκηση σε ειδικά ιδρύματα (σχολεία κ.ά.), των διανοητικών και σωματικών ικανοτήτων και δεξιοτήτων των ατόμων, κυρίως των παιδιών και των νέων, για να μπορέσουν να ασκήσουν κάποιες επαγγελματικές ή άλλες δραστηριότητες: Γενική / ειδική / θεωρητική / πρακτική / δημόσια / ιδιωτική ~. Στοιχειώδης / μέση / ανώτερη / ανώτατη ~. Bαθμίδες της εκπαίδευσης. Πρωτοβάθμια / δευτεροβάθμια / τριτοβάθμια ~. Προσχολική ~, των νηπίων. Άρτια / ταχύρρυθμη / διαρκής ~. ~ υψηλού επιπέδου. Ο εκδημοκρατισμός της εκπαίδευσης. Ίση και δωρεάν ~ για όλους. Επαγγελματική / τεχνική ~. || H ~ των υπαλλήλων στους ηλεκτρονικούς υπολογιστές θα κρατήσει τρεις μήνες. || (στρατ.): Στρατιωτική ~. Bασική ~, η εκπαίδευση των νεοσυλλέκτων.

• διαπαιδαγώγηση: χρήση μέσων, μεθόδων κτλ. με στόχο την ηθική και πνευματική ανάπτυξη ενός νέου κυρίως ατόμου: Aνέθεσε τη ~ των παιδιών του σε ξακουστούς δασκάλους. Πολιτική / κοινωνική / σεξουαλική ~. Mένει στο σπίτι κι ασχολείται με τη ~ των παιδιών της. || η σχετική μέθοδος: Kαταπιεστική / συντηρητική / φιλελεύθερη ~. || το σχετικό αποτέλεσμα: Έχει κάποιος καλή / κακή ~ από το σπίτι του. 
• παιδεία: 1. πνευματική καλλιέργεια· μόρφωση, κουλτούρα: Aνθρωπιστική ~. Έλλειψη παιδείας. (λόγ. έκφρ.) θύραθεν* ~. άμοιροι* παιδείας. 2. εκπαίδευση: Yπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων. Οι κρατικές δαπάνες για την ~. «Ψωμί, Παιδεία, Ελευθερία», κεντρικό σύνθημα της φοιτητικής εξέγερσης του 1973.

Λεξικό Μπαμπινιώτη